Postpunk | »Abyss« van Anika: Alle kaarten opnieuw geschud

Het is alweer vijftien jaar geleden dat een toen nog grotendeels onbekende muzikante onder het alias Anika een ware sensatie veroorzaakte in de popunderground met haar titelloze debuutalbum met electro-folkloristische, donkere noir-nummers. Niet alleen haar artiestennaam riep associaties op met de grote zangeres Nico: haar diepe, soms wat onhandige, maar toch mystiek geladen stem deed ook denken aan de femme fatale van de popculturele avant-garde, die in de jaren 60 in New York geschiedenis had geschreven met haar band The Velvet Underground.

In tegenstelling tot de in Keulen geboren zangeres, wiens Teutoonse, gedrongen accent de kilte van haar Engelstalige muziek nog verder versterkte, spreekt Anika vloeiend Engels. Dat is niet verwonderlijk, aangezien ze in 1987 in Surrey, Engeland, werd geboren. Maar ook zij heeft een band met Duitsland, met name met Berlijn, waar ze al enige tijd woont en naast muziek ook artistiek actief is in theater en film.

Na de release van haar tweede album, "Change", in 2021, volgt haar derde album, "Abyss". En net als bij haar voorganger is de boel opnieuw ingedeeld. In plaats van elektronische, uitgestrekte soundscapes presenteert Annika Henderson – haar echte naam – zich dit keer in een gitaarzware postpunk-uitstraling. Het werd binnen een paar dagen op maat gemaakt in de legendarische Hansa Studios in Berlijn, waar ze de nummers live op tape opnam met haar band – wat het rauwe sonische karakter van het album verder versterkte.

Het is niet verwonderlijk dat Henderson naast haar artistieke werk ook als politiek journalist werkt. De tien nieuwe nummers lezen als een commentaar, soms boos, soms berustend, op een wereld die al lang voor de verkiezing van Donald Trump uit de pas liep. In de opener "Hearsay" bijvoorbeeld hekelt ze de macht van mediakartels: "And you're making up stories to push your narrative/ And you're making up tales to be provocative," zegt ze. Drums en bas beuken in koor mee, wat het apocalyptische karakter van het woord, dat meer uitgesproken dan gezongen wordt, onderstreept.

Ook de overige nummers raken een vergelijkbare toon, zowel tekstueel als lyrisch: in de pre-release single "Oxygen" bijvoorbeeld, zingt ze tegen de claustrofobische aard van het binaire genderconcept. "Give me oxygen/ Give me what I want," herhaalt ze als een mantra. Muzikaal raakt ze herhaaldelijk aan de noiserock van de jaren 80 en begin jaren 90, toen bands als de Pixies, The Breeders en The Birthday Party met minimale middelen maximale muzikale impact bereikten.

Net als op haar twee vorige albums is het ook op "Abyss" weer indrukwekkend hoe Anika erin slaagt haar artistieke concept over het hele album uit te werken en consequent door te voeren. Waar synthesizers op "Changes" de levensader van de muziek waren, zijn ze nu volledig uit het klankbeeld verdwenen. In plaats daarvan beperkt ze zich tot het beproefde samenspel van gitaar, drums en bas. Hoewel ze hieruit geen geheel nieuwe impulsen kan ontlokken, weet ze er wel veel boeiende te ontlokken.

Anika: »Abyss« (Heilige Beenderen)