Federale begroting | Elektriciteitsbelasting: beloftes gebroken

Volgens Tim Klüssendorf zijn er binnen de zwart-rode coalitieregering nauwelijks nog meningsverschillen over de elektriciteitsbelasting. Hij keek uit naar het coalitiecomité dat woensdagavond hierover en over de besparingen op het burgerinkomen zou spreken. Hij had er vertrouwen in dat er "gemeenschappelijke oplossingen te vinden zijn", zei de SPD-secretaris-generaal woensdag in het ARD-magazine Morgen. Het was goed dat de bondskanselier "communicatieproblemen" had toegegeven en dat ze die nu samen wilden aanpakken. De overeenstemming over de ontwerpbegroting was "van één kant" fel aangevallen, aldus Klüssendorf. Dit had geleid tot de vrees dat "deze spiraal van escalatie" zich niet meer zou herhalen. Compromissen zouden dan echter niet meer aangevallen moeten worden.

Maar welk compromis verdedigen de sociaaldemocraten? In het regeerakkoord tussen de drie regeringspartijen staat dat ze de elektriciteitsbelasting voor bedrijven en consumenten structureel met minstens vijf cent per kilowattuur willen verlagen. "Als directe maatregel verlagen ze de elektriciteitsbelasting voor iedereen tot het Europese minimum en verlagen ze de toeslagen en netwerkkosten."

Maar de krant heeft wederom geduld. Bondsminister van Financiën Lars Klingbeil (SPD) had bij de presentatie van het regeerakkoord al verklaard dat alles wat werd aangekondigd, onder voorbehoud van financiering was. Vorige week kwamen Klingbeil, bondskanselier Friedrich Merz en minister van Economische Zaken Katherina Reiche (CDU) overeen dat de belastingverlichting in eerste instantie alleen zou gelden voor bedrijven, niet voor particuliere huishoudens, die momenteel een elektriciteitsbelasting van 2,05 cent per kilowattuur betalen.

De belasting wordt verlaagd voor industriële bedrijven en bedrijven in de land- en bosbouw. ​​Klingbeil kondigde dit vorige week aan bij de presentatie van de begrotingsplannen van de regering. Hij wees op de moeilijke financiële situatie en de inzet van de coalitie om een ​​solide begroting te presenteren.

Dit leidde tot verontwaardiging, met name bij maatschappelijke organisaties en de oppositie. De regering wordt ervan beschuldigd haar eerste beloftes al na enkele weken terug te draaien. Ondertussen komen er ook protesten vanuit de CDU/CSU. Maandag riepen de fractievoorzitters van de CDU en CSU de federale regering in een document op om de elektriciteitsbelasting verder te verlagen: "De elektriciteitsbelasting moet snel worden verlaagd tot het Europese minimum voor alle bedrijven en alle consumenten."

Vorige week beschuldigde CDU-minister-president Hendrik Wüst van Noordrijn-Westfalen de SPD en vicekanselier Klingbeil ervan een door de regering gedane "belangrijke noodbelofte" te "bedreigen" en bedrijven en "miljoenen gezinnen" te beledigen.

Partijvoorzitter Ines Schwerdtner van de Linke noemde de verontwaardiging vanuit CDU/CSU-kringen echter "oneerlijk". Hoewel de verlaging van de elektriciteitsbelasting voor particuliere huishoudens moet worden ingevoerd, legde de begrotingspoliticus woensdag uit, is het "slechts een druppel op een gloeiende plaat". Er is verlichting nodig "voor de winkel-, huur- en energieprijzen", aldus de begrotingspoliticus. Dit zou "meer economische effecten hebben dan giften aan bedrijven die uiteindelijk alleen in de zakken van aandeelhouders belanden." Schwerdtner vervolgde: "Mensen zijn er niet mee gediend als wat in hun linkerzak wordt gestopt, uit hun rechterzak wordt gehaald. In plaats van een spelletje met sociale uitgaven, hebben we herverdeling nodig ten gunste van de meerderheid van de mensen. Dat betekent vermogensbelasting, huurbescherming, een minimumloon van €15 en de afschaffing van de schuldenrem."

Ondertussen wijst de SPD er boos op dat dit een gezamenlijk besluit van alle coalitiepartners was. Het ministerie van Financiën klaagde bij het portaal "t-online" dat het onacceptabel was dat de SPD het "doelwit" zou zijn van kritiek op gezamenlijke besluiten. Als de belastingverlaging tot het Europese minimum onmiddellijk voor iedereen zou gelden, zou dat voor de federale overheid een inkomstenverlies van € 5,4 miljard per jaar betekenen. Het ministerie wees er ook op dat de federale overheid te maken heeft met "nog onverklaarbare financieringstekorten", vooral vanaf 2027.

Het coalitiecomité bespreekt de geplande "besparingen" van de regering op het gebied van het burgerinkomen. SPD-secretaris-generaal Klüssendorf zei dat er volgend jaar een besparing van een miljard euro gepland staat en nog eens 3,5 miljard voor 2027. Dit "betekent dat de grens bereikt is, dus er valt niet veel meer te winnen."

Volgens informatie van het Duitse persbureau zal de jaarlijkse besparing op de burgertoeslag volgend jaar oplopen tot € 1,5 miljard, en later tot € 4,5 miljard. Om echter een uitgavenverlaging van € 1,5 miljard te bereiken, zouden 100.000 ontvangers volledig uit het stelsel moeten worden gehaald, berekende Andrea Nahles, voorzitter van het Bundesagentschap für Arbeit. Aan de ene kant zijn velen nog steeds afhankelijk van aanvullende sociale uitkeringen, zelfs met een baan, zei ze woensdag in Neurenberg. Aan de andere kant hebben sancties tegen ontvangers van burgertoeslag die zich niet aan de regels houden, recentelijk slechts € 100 miljoen "opgebracht". Zelfs als dit bedrag zou kunnen worden verdrievoudigd door de regels aan te scherpen, zijn we "nog ver verwijderd van de doelstelling", aldus Nahles.

Nahles verwacht de grootste impact op de begroting van haar departement van de geplande "wijziging van rechtsgebied" voor de Oekraïners. Dit zou resulteren in een besparing van € 900 miljoen in het Sociaal Wetboek II – het rechtsgebied waar de ontvangers van burgerrechten zich bevinden. De federale overheid moet echter blijven betalen voor de oorlogsvluchtelingen, dus dit is slechts een geldoverdracht. In de toekomst zullen de Oekraïners hun uitkeringen ontvangen via de Wet op de uitkeringen voor asielzoekers. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor deze betalingen, maar ontvangen vervolgens noodsteun van de federale overheid vanwege de aanzienlijke extra kosten.