Vernietiging in de diepte: dit is wat de bunkervernietigende Amerikaanse bom GBU-57 kan doen

Mocht de Amerikaanse president Donald Trump besluiten militair in te grijpen in de oorlog tussen Israël en Iran, dan zou de GBU-57 zijn favoriete wapen zijn. Deze bunkervernietigende bom is het enige strategische wapen dat de ondergrondse nucleaire installaties van Iran kan vernietigen. De 13 ton wegende GBU-57-bom kan zich tientallen meters in de grond boren voordat hij ontploft. Dit wapen ontbreekt in het Israëlische arsenaal om het gestelde doel te bereiken: Teheran ervan weerhouden een atoombom te bouwen. Maar wat kan de bom precies? Belangrijke vragen en antwoorden.

Waarom deze bom?

Hoewel het Israëlische leger erin slaagde de Iraanse militaire leiding en vele oppervlaktefaciliteiten binnen vijf dagen te decimeren, "blijven er veel vragen over de effectiviteit van Israëlische aanvallen op de kern van het Iraanse nucleaire programma", aldus Behnam Ben Taleblu. Volgens de expert van de neoconservatieve Foundation for the Defense of Democracies "zijn alle ogen gericht op Fordo."

Volgens het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) is er "geen schade geconstateerd" aan deze uraniumverrijkingsfabriek ten zuiden van Teheran. In tegenstelling tot de fabrieken in Natanz en Isfahan ligt de fabriek in Fordow ongeveer 100 meter onder de grond, dus buiten het bereik van Israëlische bommen.

"Alleen de Verenigde Staten beschikken over de conventionele capaciteit" om zo'n faciliteit te vernietigen, benadrukt Mark Schwartz. De Amerikaanse generaal diende in het Midden-Oosten en is nu expert bij de denktank Rand Corporation. Met "conventioneel", d.w.z. niet-nucleaire capaciteit, bedoelt hij de GBU-57.

Wat maakt de GBU-57 bijzonder?

De Amerikaanse bom is uniek omdat hij volgens het Amerikaanse leger tot 61 meter diep door rotsen en beton kan dringen. In tegenstelling tot veel raketten en bommen die hun explosieven op het moment van inslag laten ontploffen, boren bunkerbommen zich eerst in de grond en exploderen pas zodra de ondergrondse faciliteit is bereikt.

Deze wapens hebben "een zeer dikke, geharde stalen behuizing" waardoor ze "de rotslagen kunnen penetreren", zegt Masao Dahlgren, wapenspecialist bij het CSIS-onderzoekscentrum in Washington. Dit verklaart hun gewicht: meer dan 13 ton en een lengte van 6,6 meter. Hun penetratiekracht is ook te danken aan hun ontsteker, die "de holtes detecteert" en "ontlaadt wanneer (de bom) de bunker binnendringt", legt Dahlgren uit.

De ontwikkeling van deze bom begon begin jaren 2000. In 2009 werden er twintig exemplaren bij Boeing besteld.

Hoe wordt het gedropt?

Amerikaanse B-2 straaljagers zijn de enigen die deze bom kunnen afvuren. Begin mei waren enkele van deze stealth-vliegtuigen gestationeerd op de Amerikaanse militaire basis Diego Garcia in de Indische Oceaan. Medio juni waren ze daar niet meer te zien, blijkt uit een analyse van satellietbeelden door PlanetLabs.

Maar met hun grote bereik zijn B-2-bommenwerpers die vanuit de VS worden gelanceerd "in staat om helemaal naar het Midden-Oosten te vliegen om bommen af ​​te werpen", legt Dahlgren uit. Elk B-2-vliegtuig kan twee GBU-57's vervoeren.

Als de beslissing wordt genomen om ze te gebruiken, "zullen ze niet zomaar één (bom) gooien en klaar, maar zullen ze er meerdere gebruiken om een ​​100 procent trefkans te garanderen", aldus Schwartz. De Israëlische luchtoverwicht in Iran "vermindert de risico's" die de B-2-bommenwerpers kunnen lopen, voegt de gepensioneerde generaal eraan toe.

Welke gevolgen heeft het gebruik ervan?

Een dergelijke interventie zou "een hoge politieke prijs" voor de Verenigde Staten met zich meebrengen, zegt Behnam Ben Taleblu. Hij benadrukt dat GBU-57 "niet de enige oplossing" zou zijn om het Iraanse nucleaire programma permanent te stoppen – afgezien van een diplomatieke oplossing.

Zonder deze bunkervernietigende bom van de VS zouden de Israëliërs ondergrondse faciliteiten zoals Fordow kunnen aanvallen "door te proberen de ingangen te raken, zoveel mogelijk in te storten en de stroomvoorziening af te sluiten", somt de expert op. Dit lijkt ook het geval te zijn geweest bij de kerncentrale in Natanz.