Plan B, plan C, plan D…
De intimiderende retoriek van Donald Trump jegens Mexico verbaast niemand meer.
We hadden hem gewaarschuwd: als de termijn van een maand voor de invoerrechten verstreken was en hij ze niet zou toepassen, zou hij ze sowieso in de wacht zetten. Zo kon hij die brief blijven gebruiken wanneer hij hem nodig had. Zijn dreigementen om 25% invoerrechten op Mexicaanse en Canadese producten in te voeren, zorgen al een maand lang voor paniek. En als ze die niet hebben doorgevoerd, komt dat omdat ze de markt in de gaten houden. Maar misschien hebben we het niet meer over verkiezingsbrabbeltaal, maar over concreet beleid dat binnen enkele weken kan worden uitgevoerd.
De vraag is niet of er moeilijke tijden komen, maar hoe we daarmee omgaan. De economische geschiedenis heeft ons geleerd dat tarievenoorlogen nooit winnaars kennen, maar alleen verschillende gradaties van verliezers. Deze uitdaging zou echter de impuls kunnen zijn die Mexico nodig heeft om zijn economische model te diversifiëren en zijn afhankelijkheid van de Amerikaanse markt te verminderen.
De Mexicaanse overheid en het bedrijfsleven moeten de commerciële diversificatie naar andere markten versnellen. De gemoderniseerde overeenkomst met de Europese Unie wordt nog steeds onvoldoende benut, maar de Pacifische Alliantie biedt kansen om een regionale markt te versterken en onze deelname aan het CPTPP kan aanzienlijk worden verdiept.
Gesprekken met India, de ASEAN-landen en markten in het Midden-Oosten kunnen niet langer wachten. Het is nu tijd om speciale economische zones in het zuiden van Mexico op te richten, zodat we onze toeleveringsketens kunnen heroriënteren op deze opkomende markten.
Als er invoerrechten worden ingevoerd, moet Mexico drastische maatregelen nemen. Het gaat hier niet om een algemene tarievenoorlog, maar om een aanval op strategische producten uit belangrijke Republikeinse staten. Maar we moeten ook onze leveranciers van basisvoedingsmiddelen, zoals maïs en tarwe, diversifiëren. Op dit gebied zijn we namelijk alarmerend afhankelijk van de VS.
De juridische voorbereidingen voor het inschakelen van internationale geschillenbeslechtingsmechanismen moeten nu beginnen. In de tussentijd moeten we tijdelijke ondersteuningsprogramma's ontwerpen voor de meest kwetsbare sectoren, zoals de automobiel-, landbouw- en elektronicasector.
Het meest ambitieuze plan, maar misschien ook het meest noodzakelijke, vereist een echt nationaal industriebeleid. Economische soevereiniteit kan niet langer alleen maar retoriek blijven. We moeten onze eigen technologische capaciteiten ontwikkelen, onze interne markt versterken en staatsfondsen creëren om strategische sectoren te beschermen. Voor deze economische autonomie is het essentieel om een energiestrategie te combineren die de leveringszekerheid garandeert en tegelijkertijd de overstap maakt naar hernieuwbare bronnen.
Voor Mexicaanse ondernemers moet deze crisis een kans worden. Reverse nearshoring – het opzetten van activiteiten in derde landen om de export te trianguleren – kan een effectieve strategie op korte termijn zijn. Investeringen in automatisering en robotisering zorgen ervoor dat de concurrentiepositie behouden blijft, zelfs met tarieven.
De ontwikkeling van alternatieve markten zou een prioriteit moeten zijn voor alle Mexicaanse bedrijven, niet alleen voor de grote. Strategische fusies met bedrijven uit derde landen kunnen deuren openen. En investeren in onderzoek en ontwikkeling om over te stappen op producten met een hogere toegevoegde waarde is niet langer optioneel.
Analisten waarschuwen al tientallen jaren voor de risico's van Mexico's buitensporige economische afhankelijkheid van de VS. Vandaag de dag wordt die waarschuwing omgezet in concrete bedreigingen. De ironie is dat Trump , in zijn poging om Mexico te ‘straffen’, uiteindelijk de katalysator zou kunnen zijn die uiteindelijk de transformatie van ons economische model naar een meer gediversifieerd, veerkrachtig en soeverein model aanjaagt.
Het gaat er niet om dat we onze relatie met de VS, die onze belangrijkste handelspartner zal blijven, moeten verbreken, maar dat we een Mexico moeten opbouwen dat minder kwetsbaar is voor de politieke ups en downs van onze noorderbuur. Er staan ons zware tijden te wachten. De vraag is: hebben we de visie en vastberadenheid om deze crisis om te zetten in de historische kans waar Mexico al decennia op wacht?
excelsior
