Trumps wereldwijde tariefstop zou woensdag aflopen. Wat staat er op het spel voor Canada?

De drie maanden durende pauze van de Amerikaanse president Donald Trump op zijn ingrijpende wereldwijde invoerrechten loopt over een paar dagen af. Sommige handelsexperts zeggen dat Canada, ondanks het feit dat het die ronde heffingen in april wist te ontlopen, nog steeds grote risico's loopt, vóór de deadline.

"De president heeft een aantal overwinningen nodig vóór 9 juli, want hij moet laten zien dat zijn strategie werkt", aldus Inu Manak, een medewerker handelsbeleid bij de Council on Foreign Relations, tijdens een interview met The House van de CBC dat zaterdag werd uitgezonden.

Op 2 april hield Trump een lijst omhoog in de rozentuin van het Witte Huis en kondigde hij aan wat hij "wederkerige tarieven" noemde voor meer dan 150 landen , waaronder China en de Europese Unie. De tarieven voor individuele landen op de lijst varieerden van 10 procent tot meer dan 40 procent.

Canada stond niet op de lijst, hoewel andere tarieven die Trump eerder op Canadese goederen had opgelegd, wel bleven gelden.

Een week nadat hij de lijst had gepresenteerd, ging de president overstag en zei dat hij de wereldwijde tarieven 90 dagen zou bevriezen, zodat elk land met zijn regering over overeenkomsten kon onderhandelen.

Het probleem voor Canada is dat Trump in die 90 dagen niet veel deals heeft gesloten, aldus Manak. Tot nu toe hebben de VS overeenkomsten gesloten met Groot-Brittannië en Vietnam. Onderhandelingen met andere belangrijke markten zoals China, India, de Europese Unie en Japan zijn gaande.

"Als we hier niet veel deals uit zien komen, zullen we waarschijnlijk zien dat [Trump] zich meer gaat roeren en meer concessies gaat eisen van de landen waarvan hij weet dat hij ze wat harder kan pushen," zei Manak. "Dus ik denk dat dat voor Canada een heel slechte situatie zou zijn."

Carlo Dade, directeur internationaal beleid aan de School of Public Policy van de Universiteit van Calgary, vertelde CBC News: "Elke dag van de week bestaat het risico dat [Trump] besluit om achter Canada aan te gaan. Dat is geen overdrijving."

"Wij staan ​​open voor dit potentieel, zolang de president de onbeperkte macht heeft om tarieven in te voeren wanneer, waar en hoe hij dat wil", zei hij.

Trump gebruikte de International Emergency Economic Powers Act (IEEPA) om de wereldwijde tarieven en zijn eerdere fentanyltarieven op Canada en Mexico toe te passen. De wet is bedoeld om "ongebruikelijke en buitengewone" dreigingen tijdens nationale noodsituaties aan te pakken.

Eind mei oordeelde het Amerikaanse Hof voor Internationale Handel in New York dat Trump zijn bevoegdheden had overschreden door zich te beroepen op IEEPA . Het Witte Huis ging snel in beroep en een federaal hof van beroep stond toe dat de IEEPA-tarieven van kracht bleven terwijl het de beslissing herzag.

Volgens Manak is er nog een andere uitdaging: Trump ondervindt op dit moment geen politieke consequenties van zijn tarieven, en ook geen grote economische gevolgen.

"Op dit moment bevindt hij zich op een punt waarop hij het gevoel heeft dat hij de bestaande druk kan handhaven. En die druk is genoeg om andere landen aan de onderhandelingstafel te krijgen," zei ze.

Tijdens een persconferentie in het Witte Huis eind juni vertelde Trump aan verslaggevers dat de VS "kunnen doen wat we willen. We zouden [de deadline van 9 juli] kunnen verlengen. We zouden hem kunnen verkorten. Ik zou hem graag korter willen maken."

De Amerikaanse minister van Financiën, Scott Bessent, suggereerde zondag dat de deadline van 9 juli met ongeveer een maand wordt uitgesteld.

Hij zei in het State of the Union-programma van CNN dat de regering van Trump brieven zou sturen naar handelspartners met de mededeling "dat als er geen haast wordt gemaakt, de tarieven op 1 augustus als een boemerang terugkeren naar het niveau van de tarieven van 2 april."

"Dus ik denk dat we heel snel veel deals zullen zien", vertelde Bessent aan presentator Dana Bash. Hij zei ook dat 1 augustus "geen nieuwe deadline" is.

Zijn er kansen voor Canada?

Volgens Fen Osler Hampson, medevoorzitter van de Expert Group on Canada-US Relations aan de Carleton University, zou Canada de economische onzekerheid die ontstaat door Trumps tarieven kunnen benutten en "het gaspedaal intrappen" om de handel met Europese en Aziatische bondgenoten uit te breiden.

Hampson voegde eraan toe dat Canada al goede handelsrelaties heeft met deze regio's via de Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) tussen Canada en de Europese Unie en de Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership (CPTPP).

Met de Amerikaanse tarieven, zei Hampson, zullen die landen "op zoek gaan naar andere marktkansen, zowel om te verkopen als om te kopen. Ik denk dat onze uitdaging is om serieus aan de slag te gaan en de echte voordelen te realiseren die uit die twee belangrijke regionale handelsovereenkomsten kunnen voortvloeien."

Het diversifiëren van Canada's handelspartners is een van de belangrijkste doelen van premier Mark Carney – en een hoofddoelstelling voor minister van Internationale Handel Maninder Sidhu.

"Ik denk dat Canada veel te bieden heeft en dat moeten we van harte aanprijzen", vertelde Sidhu aan The House van CBC in een interview dat zaterdag werd uitgezonden.

Sinds Carney en Sidhu aan de macht zijn, heeft Canada zijn handelsbetrekkingen met landen als Ecuador en de Verenigde Arabische Emiraten al verdiept.

Maar belangrijke markten die een grote bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van Canada's afhankelijkheid van de Amerikaanse handel, zoals het Verenigd Koninkrijk, India en China, zijn lastiger vanwege gespannen diplomatieke relaties en andere irritaties.

Colin Robertson, een voormalig Canadees diplomaat en vicevoorzitter van het Canadian Global Affairs Institute, was het ermee eens dat Canada meer handel kan drijven met andere landen, maar hij voegde daar wel een waarschuwing aan toe: alleen bedrijven, niet overheden, kunnen bepalen met welke bedrijven ze handel drijven.

"Uiteindelijk moeten bedrijven kansen zien", aldus Robertson, die eraan toevoegde dat de VS nog steeds de markt is met de gemakkelijkste toegang voor Canadese bedrijven.

In het programma The House vertelde Sidhu aan gastheer Janyce McGregor dat Canadese bedrijven het prima vonden om zaken te doen met de VS, maar dat ze hem nu vragen om de toegang tot meer landen te vergemakkelijken.

Handelsbesprekingen tussen Canada en de VS

Carney en Trump onderhandelen nog steeds over een handelsdeal tussen Canada en de VS, nadat ze een deadline van 21 juli hebben gesteld.

Hampson zei dat de deadline helpt om de aandacht van de Amerikanen vast te houden, terwijl de regering van Trump met andere landen onderhandelt.

De Amerikanen hebben er ook belang bij om zo snel mogelijk een deal te sluiten, aldus Robertson.

"Als [de Amerikanen] het niet kunnen met Canada, hun bondgenoot en partner, is het veel moeilijker met Mexico, veel moeilijker met China," zei hij. "Vanuit Amerikaans perspectief zouden wij de laagste van de lijst moeten zijn."

Eind juni liepen de handelsbesprekingen vast toen Trump aankondigde dat hij de onderhandelingstafel over de Canadese belasting op digitale diensten zou verlaten. De federale overheid schrapte de belasting een paar dagen later en de besprekingen kwamen weer op gang .

Robertson zei dat hij enigszins sceptisch is over hoe ver Canada met de VS zal zijn op 21 juli, maar hij voegt eraan toe dat Trump graag de overwinning uitroept, zelfs als de overeenkomst "nog maar voor 80 procent rond is".

"Zouden we genoegen nemen met 80 procent? In principe gelijk hebben en de rest laten opruimen? Ik denk het wel," zei hij. "Want als Trump er niet meer naar omkijkt en zegt dat het in principe wel klopt, dan is dat voldoende vanuit ons perspectief."