Als links in Europa in wanorde handelt op het gebied van wapens

Een verdeeld volk, tussen degenen die zich aansluiten bij de nieuwe koers en degenen die achterblijven. Het is het Europese links, een bijkomend slachtoffer van de orkaan van Donald Trump op het internationale toneel, dat de betrekkingen met de NAVO-bondgenoten opnieuw definieert en daarmee direct het Oude Continent erbij betrekt. De volgorde is niet specifiek: of ze nu in de regering zitten of in de oppositie, het ene deel pleit voor overheidsinvesteringen in de defensiesector, het andere deel is er categorisch tegen en gooit de handschoen naar de president van de Verenigde Staten. Die hoe dan ook rechtdoor gaat. Washington eist dat Europa zijn deel doet en niet op zijn lauweren rust in zijn economische inspanningen voor het Atlantisch Bondgenootschap. Het maakt duidelijk dat het, gezien de huidige stand van zaken, bereid is om uit te stappen. Londen bereidt zich voor op de grootste interventie sinds de Koude Oorlog, zo kondigde Labour-premier Keir Starmer gisteren aan. Zoals aangekondigd in het Lagerhuis, heeft het Verenigd Koninkrijk zich ertoe verbonden de defensie-uitgaven te verhogen tot 2,5% van het BBP in 2027. Starmer verzekerde dat deze toezegging ook geldt voor de rest van het parlement en dat dit neerkomt op £ 13,4 miljard extra per jaar voor de militaire sector. Downing Street verbergt niet dat Trumps terugkeer in deze zin een keerpunt vormt en geeft toe dat de bewoner van het Witte Huis, waar Starmer morgen op bezoek zal zijn, gelijk heeft als hij herhaalt dat Europa "meer moet doen".

DENEMARKEN Mette Frederiksen, leider van de Deense sociaaldemocratische regering, zit op dezelfde golflengte. Er is 6,7 miljard euro beschikbaar voor de komende twee jaar om de militaire strijdkrachten van het land te versterken. Niet uit angst dat Trump Groenland daadwerkelijk zal binnenvallen, maar om de Russische dreiging het hoofd te bieden. “Het is de veiligheid van Denemarken die op het spel staat”, zei Frederiksen, die kritiek uitte op de bezuinigingen van de afgelopen decennia: “Dit mag nooit meer gebeuren.” De geschiedenis leert ons dat Polen de dreiging van Moskou maar al te goed kent. Het land is namelijk in opperste staat van paraatheid sinds de inval in Oekraïne drie jaar geleden. Met het programma dat door de regering van Donald Tusk is gelanceerd, waar ook progressieve stromingen bij betrokken zijn, zou Warschau het land moeten zijn dat het meest investeert in defensie, met een aandeel van 4,7% van het BBP. In verhouding tot de economie zou het de grootste 'bijdrager' aan de NAVO worden. Al in 2024 heeft het meer dan 33 miljard toegewezen en laat het Italië achter zich, waar het brede PD-M5S-kamp heel andere ideeën koestert.

De Democratische minister Schlein heeft haar afkeer van de economische doelstellingen van de NAVO nooit onder stoelen of banken gestoken. Zozeer zelfs dat ze in 2023 het voorstel van de voormalige Duitse bondskanselier Olaf Scholz verwelkomde om de doelstelling van 2% van het bruto binnenlands product voor militaire uitgaven met vijf jaar uit te stellen. Het is een onmogelijke opgave om binnen de Democratische Partij een gemeenschappelijk standpunt te vinden: tussen de oproepen voor een 'gedeelde Europese lijn' en de twijfels over de door de leiding opgelegde stap terug, is er sprake van een algehele breuk. Nog irredentistischer is de Vijfsterrenbeweging van Giuseppe Conte, die altijd in de frontlinie staat tegen de Italiaanse militaire hulp aan Kiev: geld dat gestolen is van gezinnen in moeilijkheden, zo herhaalt hij stipt. Een pasionario als de Spaanse socialistische premier Pedro Sanchez die, in tegenstelling tot Starmer, Trumps berichten terugstuurde naar de afzender. Geen versnelling, Madrid wil rustig de doelstelling van 2% van het BBP voor defensie in 2029 bereiken: de 5% die de Republikeinse regering eist, wordt niet eens in overweging genomen. In 2024 is er 17 miljard toegewezen, over vijf jaar zou dat moeten stijgen tot 36 miljard, maar daar hebben we het later nog over.

DE BERLIJNSE KNOOP In Duitsland, waar de hypothese van een Grosse Koalition tussen CDU/CSU en SDP steeds concreter wordt, wil de nieuwe bondskanselier Friedrich Merz zijn verkiezingsbelofte nakomen en de grondwettelijke limiet voor de staatsschuld overschrijden om 200 miljard euro te besteden aan defensie. Dit is een enorm bedrag om bij te dragen aan de onafhankelijkheid van Europa ten opzichte van Amerika. De sociaaldemocraten lijken voor te zijn, aangezien hun fractieleider in de Bondsdag, Rolf Muetzenich, zich heeft laten ontvallen – en daarmee feitelijk afstand heeft gedaan van de Scholz-lijn. Maar er zijn wel stemmingen nodig: om de in de grondwet vastgelegde schuldendrempel te wijzigen, is een gekwalificeerde meerderheid van tweederde van het parlement nodig. Op extreem-links is geen rekening te houden: de sceptische AfD blijft bestaan. Er hangt een gevoel van onrust in de lucht vanwege deze Trumpiaanse cycloon.