Boetes voor emissies: wie zou in Italië meer kunnen betalen en hoeveel?

Er heerst angst bij autofabrikanten, maar die angst gaat niet uit naar een verdere daling van de verkopen op de Europese markt. De boetes op CO2-uitstoot zijn angstaanjagend: vanaf 1 januari 2025 gelden er strengere doelstellingen voor nieuwe registraties (van 115,1 g/km naar een gemiddelde doelstelling van 93,6 g/km), met de dreiging van zware sancties voor fabrikanten die deze overschrijden. Op 5 maart zullen we veel meer te weten komen, wanneer het herstelplan van de Europese Unie voor de sector wordt gepresenteerd. Dataforce heeft echter geprobeerd de balans van de in januari opgelopen boetes te simuleren, op basis van de nieuwe limieten. Voor de simulatie, gegeven een markt in Italië van 134.652 nieuwe auto's en een overschrijding van meer dan 25 punten ten opzichte van de EU-doelstelling (119 g/km tegenover 93,6 g/km), zouden de fabrikanten in één maand al 321 miljoen euro tekortkomen. Tot de merken die het zwaarst worden bestraft, behoren Audi (34 miljoen), Fiat (28 miljoen) en Volkswagen (26 miljoen). Terwijl BYD en Toyota de meest deugdelijke merken zouden zijn, met kredieten van respectievelijk 6 en 2 miljoen euro. En dat is nog niet alles, want als we daar de 49 miljoen boetes bij optellen die zijn uitgedeeld vanwege overschrijding van de emissiegrenswaarde van lichte bedrijfsvoertuigen (190 g/km CO2, tegenover een Europese doelstelling van 153,9 g/km) die in januari zijn verkocht, dan loopt het totale bedrag aan sancties op tot 370 miljoen euro. Een simulatie op jaarbasis: de sancties zouden kunnen variëren van 3 miljard tot 4,5 miljard euro, afhankelijk van het scenario dat voor de automobielmarkt wordt aangenomen.

Er zijn twee gevallen geanalyseerd: het ene, optimistischer en door velen gehoopt, voorziet in de afschaffing van de sancties op CO2 in 2025 en dus een koerswijziging van Brussel richting een zachtere elektrische transitie. Het andere, duidelijk 'duisterder', gaat daarentegen uit van de bevestiging van het huidige sanctiesysteem. In het meest optimistische scenario, dat uitgaat van een volume van 1.623.000 auto's (+3,42% ten opzichte van 2024) en 185.000 lichte bedrijfsvoertuigen (-1,82% ten opzichte van 2024), zouden autofabrikanten ruim 4,5 miljard euro aan boetes moeten betalen, waarvan circa 3,9 miljard voor auto's en circa 600 miljoen voor lichte bedrijfsvoertuigen. In het slechtste geval, dat in overeenstemming is met de huidige milieuvoorschriften van Brussel, zou er sprake zijn van een drastische daling van het aantal inschrijvingen, tot 1.109.000 eenheden voor personenauto's (-29,33% ten opzichte van 2024) en 120.200 voor lichte bedrijfsvoertuigen (-36,21% ten opzichte van 2024). In naam van de elektrische transitie zouden fabrikanten in essentie de productie en verkoop van auto's met meer dan een half miljoen eenheden moeten terugdringen. In ruil daarvoor zouden ze een boeteverlaging van 3 miljard euro krijgen, waarvan ongeveer 2,6 miljard euro voor auto's en ongeveer 400 miljoen voor lichte bedrijfsvoertuigen. Nog steeds een hoop geld, dat wel, maar nog niet de absolute ramp die ons te wachten staat.

Er is nog een aspect dat wordt onderschat: hoe de energiemix zou veranderen op basis van de verschillende overwogen scenario's. In het slechtste scenario, waarin sprake is van een sterke daling van het aantal registraties, zouden bijvoorbeeld alleen de plug-inhybrides (+6,1%) en uiteraard de volledig elektrische auto's hiervan profiteren. De verkoop hiervan zou met 71,4% toenemen tot 114.000 stuks en een marktaandeel van 10% bereiken. Voor de volledigheid: gegevens van Unrae, de vakbond van buitenlandse fabrikanten in Italië, geven aan dat de geregistreerde plug-in hybrides (het is bekend dat dit niet altijd overeenkomt met de verkoop) vorige maand met 18% zijn gestegen ten opzichte van januari 2024 en de elektrische met 125,1%. Het is uiteraard geen toeval. De auto's die het zwaarst worden gestraft, zijn de volledig hybride auto's (-45%), gevolgd door LPG-auto's (-41,6%). Terwijl benzineauto's (inclusief mild-hybrides) een krimp van 36,7% zouden ondergaan en dieselauto's van 28,3%. Zelfs in de meest optimistische markthypothese, die voorziet in een registratieniveau dat net boven het niveau van 2024 ligt, gaat de Dataforce-simulatie uit van een volume van 114.000 eenheden voor elektrische auto's, maar met een aandeel dat beperkt is tot 7%. Hybrides zouden de grootste groei doormaken (+24,2%), met volledige hybrides op +32,5% en plug-in hybrides op +5,2%. Dieselauto's vertonen daarentegen een sterke daling (-24,5%), terwijl benzineauto's (+3,2%) en LPG-auto's (+5,3%) naar verwachting een gematigde groei zullen doormaken.