Frankrijk hoopt op sterke deal om oceanen te beschermen

De derde VN-oceaanconferentie hoopt in Nice (Frankrijk) een overeenkomst te bereiken over duurzaamheid van de oceaan, die net zo relevant is als het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015.

Tien jaar na het Klimaatakkoord van Parijs over de vermindering van broeikasgassen streeft Frankrijk – dat samen met Costa Rica de conferentie organiseert die van 9 tot en met 13 juni plaatsvindt – naar een historisch akkoord over de oceaan, net zoals Parijs dat was over het Klimaatakkoord.

“Een overeenkomst die een operationeel actieplan is, waarin landen zich kunnen verbinden aan concrete maatregelen om de oceaan te beschermen”, zei de Franse ambassadeur bij de Verenigde Naties, Jérôme Bonnafont, tijdens een persconferentie .

Naast het “Nice Ocean Action Plan”, dat vrijwillige toezeggingen van landen bundelt, zal de conferentie worden afgesloten met de “Nice Declaration for Ocean Action”, een niet-bindend politiek document dat met consensus wordt aangenomen en dat het standpunt van de lidstaten zal weerspiegelen over kwesties zoals biodiversiteit, vervuiling, financiering en bestuur.

De ambassadeur van Costa Rica bij de VN, Maritza Chan, vatte ook de doelstellingen van de bijeenkomst samen: beslissingen moeten "in maanden in plaats van jaren" worden genomen, toezeggingen moeten concreet zijn, met vastgelegde deadlines en budgetten, zodat "er deze keer geen retoriek zal zijn en er maximale resultaten zullen zijn".

Een teken van de groeiende belangstelling voor oceaanvraagstukken op de politieke agenda is de toegenomen deelname van staatshoofden en regeringsleiders. Waar er drie jaar geleden, tijdens de tweede conferentie in Lissabon, ongeveer twee dozijn aanwezigen waren, waren er in Nice naar schatting 80 aanwezigen, met de opvallende afwezigheid van de Verenigde Staten, waarvan president Donald Trump zich al heeft teruggetrokken van de lijst van ondertekenaars van het Klimaatakkoord van Parijs.

De VN beschouwen dit als een ‘dringende zaak’, omdat de crisis in de oceaan is verergerd door het verlies van biodiversiteit, vervuiling en stijgende temperaturen.

Bovendien moeten de oceanen een manier van leven blijven voor een derde van de mensheid. Daarom moet de visserij duurzaam zijn, zonder de mariene hulpbronnen te vernietigen.

Naast 10 discussiepanels over onderwerpen als het behoud en beheer van mariene en kustbronnen, financiering en het terugdringen van vervuiling, zal er ook een “speciaal moment” zijn over de ratificatie van het Verdrag inzake de Hoge Zee.

Het verdrag, formeel de Overeenkomst inzake de bescherming van mariene biodiversiteit in gebieden buiten de nationale jurisdictie (BBNJ), is het resultaat van bijna 20 jaar discussies en heeft als doel het behoud en het duurzame gebruik van mariene biodiversiteit.

Het is een juridisch bindend document ter bescherming van internationale wateren die buiten de nationale jurisdictie vallen. Deze wateren beslaan ongeveer 70% van het aardoppervlak.

Het verdrag treedt pas in werking wanneer 60 landen het hebben geratificeerd, en momenteel hebben slechts 29 landen dat gedaan, waaronder Portugal. Tijdens de conferentie zullen naar verwachting meer landen hun ratificatie aankondigen.

Gezien het risico “dat de oceanen ruimtes worden voor ongecontroleerde concurrentie om de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen”, benadrukte de organisatie van de derde Oceaanconferentie (UNOC3) dat dit een van de redenen is om “zo actief te werken aan de ratificatie van de BBNJ”.

In dit hoofdstuk wordt “Portugal is een leider” besproken, met name de uitvoerend directeur van de Oceano Azul Foundation (FOA), die betrokken was bij de voorbereiding van UNOC3 met Frankrijk en Costa Rica.

Tiago Pitta e Cunha verwees naar het moratorium op diepzeemijnbouw in Portugese wateren tot 2050, dat het Portugese parlement in maart goedkeurde.

FOA promootte ook het Oceaanpact van de Europese Unie, dat in Nice door de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zal worden gepresenteerd.

Het was een initiatief van de Blue Ocean Foundation en een Brusselse denktank, het Jacques Delors Instituut, onder leiding van Pascal Lamy, voormalig directeur-generaal van de Wereldhandelsorganisatie.

"De oceaan is van fundamenteel belang voor Europa, niet alleen vanuit het oogpunt van onze fysieke duurzaamheid en de milieuproblematiek, maar ook voor onze economie", aldus Tiago Pitta e Cunha.

“Ik zou zelfs zeggen dat Europa vandaag de dag blind, doof en stom is zonder zijn oceaan, omdat onze communicatie, met name de communicatie die het internet naar Europa brengt, de glasvezelkabels, tussen Europa en Noord-Amerika loopt”, voegde hij eraan toe.

Deze systemen moeten worden beschermd, zo betoogde hij, en hij herinnerde eraan dat 90% van de wereldhandel over zee verloopt.

Wat de zogenoemde blauwe economie betreft, wordt verwacht dat er 100 miljard dollar (88,2 miljard euro) aan nieuwe financiering wordt aangekondigd.

Wetenschappers pleiten voor bescherming van de diepzeevisserij en voor een einde aan de bodemvisserij

Wetenschappers en onderzoekers uit meer dan 15 landen hebben een open brief ondertekend, gericht aan de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties. Daarin roepen ze op tot de bescherming van diepzee-ecosystemen en een einde aan de bodemvisserij, die sinds 2006 wordt toegepast.

Enkele dagen voor aanvang van de conferentie ondertekenden meer dan vijftig wetenschappers en onderzoekers een open brief aan António Guterres, maar met een boodschap voor alle staten.

"We roepen landen op om daadkrachtig en zonder verder uitstel op te treden om onderzeese bergen en alle kwetsbare mariene ecosystemen te beschermen, de gezondheid van onze oceaan te herstellen, de veerkracht tegen klimaatverandering te versterken en de biodiversiteit te beschermen die het leven op aarde in stand houdt", aldus de tekst.

De proclamatie, onder leiding van de Deep Sea Conservation Coalition (DSCC) en ondersteund door het International Programme on the State of the Ocean (IPSO) en het Marine Conservation Institute, bouwt voort op een oproep van wetenschappers van meer dan 20 jaar geleden, die het startschot gaf voor de campagne om onderzeese bergen te beschermen.

Destijds, in 2004, uitten 1.452 wetenschappers uit 69 landen hun bezorgdheid over de trawlvisserij op onderzeese bergen. Twee jaar later, in 2006, keurde de Algemene Vergadering van de VN een resolutie goed om deze praktijk te beëindigen.

Twintig jaar later verwoest de trawlvisserij, die door sommige landen is toegestaan, nog steeds de ecosystemen van de diepzee, waarschuwen onderzoekers. Zij pleiten voor maatregelen om de resolutie van 2006 ten uitvoer te leggen.

"Wetenschappelijk onderzoek naar de diepzee heeft onze kennis over deze ecosystemen aanzienlijk vergroot en hun extreme kwetsbaarheid voor de gevolgen van menselijke activiteiten bevestigd", aldus de brief, die het belang van onderzeese bergen als hotspots voor biodiversiteit benadrukt.

Deze heuvels fungeren bijvoorbeeld als paaiplaatsen, voedselbronnen, rustplaatsen en referentiepunten in de open zee voor verschillende diersoorten, zoals walvissen en haaien.

Bodemtrawlvisserij kan echter de ecologische integriteit van habitats en levensgemeenschappen in gevaar brengen, doordat het een aanzienlijke afname van oude koralen, sponzen en andere soorten die in die habitats leven, veroorzaakt.

Volgens wetenschappers verstoort deze degradatie “op de lange termijn de ecologische connectiviteit en ecosysteemfuncties, wat leidt tot aanhoudend verlies aan biodiversiteit en de achteruitgang van ecologische processen en diensten die de mensheid rechtstreeks ten goede komen.”

"Staten beschikken over de nodige middelen om deze vernietiging te stoppen en duizenden jaren aan geschiedenis te redden die door de trawlvisserij worden uitgewist", benadrukte Lissette Victorero, wetenschappelijk adviseur bij DSCC, geciteerd in een verklaring.

De Blue Ocean Foundation wil een groep landen die koplopers zijn op het gebied van natuurbehoud

De Blue Ocean Foundation, die bezig is met de voorbereidingen van de conferentie, hoopt dat er een groep landen ontstaat die bereid is het goede voorbeeld te geven op het gebied van oceaanbehoud.

Gezien het feit dat de crisis in de oceaan steeds ernstiger wordt, vertelde de directeur van de Blue Ocean Foundation (FOA), Tiago Pitta e Cunha, aan Lusa dat "het noodzakelijk is om een ​​groep landen te creëren die leiders zijn, die het goede voorbeeld willen geven", en die zich niet beperken tot afspraken op het niveau van de multilaterale agenda en de agenda van de Verenigde Naties over de oceaan, "maar die ook op nationaal niveau het goede voorbeeld willen geven".

Voor deze derde conferentie van de Verenigde Naties, die na Lissabon in 2022 in de kuststad Nice in Zuid-Frankrijk zal plaatsvinden, verdedigde de expert ook de oprichting van “zogenaamde nationale bijdragen voor de oceaan”.

"Aangezien we een nationale bijdrage leveren aan het klimaat, waarom creëren we dan geen doelstellingen op het gebied van oceaanbehoud, het creëren van meer beschermde mariene gebieden, [en meer] maritieme ruimtelijke planning", zo daagde hij uit.

Wat Portugal betreft, zei Tiago Pitta e Cunha dat hij wil dat het land “een echt buitenlands beleid voor de oceanen kan ontwikkelen, zodat het zijn leiderschap op een meer samenhangende, doordachte en diepgaande manier kan uitoefenen”.

Hij erkende echter dat “Portugal goed gepositioneerd is voor deze conferentie”, aangezien het parlement een moratorium op diepzeemijnbouw tot 2050 heeft goedgekeurd.

"Naast dit besluit van de Algemene Vergadering van de Republiek over onderwatermijnbouw, zijn we er ook in geslaagd dit op tijd te ratificeren en zo een van de landen te worden die op het podium staan ​​van het Verdrag inzake de Hoge Zee, wat een stap in de beschaving is voor de mensheid en in die zin vervullen we dit besluit", zei hij.

Het Verdrag inzake de Hoge Zee heeft tot doel de biodiversiteit van oceanen die niet onder nationale jurisdictie vallen te behouden en 30% van de oceanen tegen 2030 tot beschermd gebied uit te roepen. Het treedt pas in werking wanneer het door 60 landen is geratificeerd; tot nu toe hebben 29 landen dit al gedaan.

Tiago Pitta e Cunha zei ook dat het land meer moet doen en voegde eraan toe dat hij "met de nieuwe regering zal spreken om te proberen de best mogelijke ambitie op de agenda te krijgen".

Een ander onderwerp dat tijdens de conferentie aan bod komt, is de financiering van de zogenaamde blauwe economie.

Volgens de deskundige zijn er “maatregelen nodig om een ​​einde te maken aan de subsidiëring en ondersteuning van de ‘bruine’ economie van de zee, de overbevissing (bodemtrawlvisserij en onderwatermijnbouw) en om investeringen te kanaliseren naar gebieden die het mariene milieu niet effectief verstoren”.

Deze gebieden ‘genereren veel welvaart en banen’, zoals blauwe biotechnologie, blauwe voeding, aquacultuur en windenergie op zee . ‘Dit alles draagt ​​bij aan een nieuwe, schonere economie’, zei hij.

Om deze veranderingen te laten plaatsvinden, “moet het niveau veranderen”, dat wil zeggen dat de kwestie van de oceaan nog niet op dezelfde manier wordt aangepakt als het klimaat, dat wel wordt aangepakt met het Akkoord van Parijs, de Klimaatconferenties van de Verenigde Naties (COP), waarbij landen vertegenwoordigd zijn op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.

"Wanneer de oceanen de onderhandelingstafel van staatshoofden en regeringsleiders bereiken, komt dat omdat we, laten we zeggen, in een andere competitie zitten en ik weet dat dit in Nice zal gebeuren", schatte hij, verwijzend naar de geschatte deelname van 80 leiders.

De deskundige betoogde ook dat de ‘toon’ moest worden veranderd en dat de focus moest worden gelegd op de noodsituatie, omdat verschijnselen als de stijgende zeespiegel en de opwarming van de oceaan ‘uiterst zorgwekkend’ zijn.

"We moeten stoppen met denken dat de oceanen belangrijk zijn voor onze toekomst en moeten gaan denken dat ze gisteren ook belangrijk waren, en dat ze 30 jaar geleden ook al belangrijk waren", zei hij.

De Stichting Oceano Azul, die het Oceanarium van Lissabon beheert en tot doel heeft een bijdrage te leveren aan het behoud en het duurzame gebruik van de oceanen, werd opgericht door de familie Soares dos Santos via de Francisco Manuel dos Santos Society, een zakenorganisatie met een wereldwijde aanwezigheid op gebieden als distributie, industrie, agrovoeding, gespecialiseerde detailhandel, gezondheidszorg, burgerschap en milieu.

Vereniging Zero is ervan overtuigd dat de VN-conferentie over de oceaan, van 9 tot en met 13 juni, een moment zal zijn om het belang van de oceaan op wereldschaal te laten zien en dat er een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is als het gaat om de bescherming ervan.

Voor de voorzitter van de Zero — Sustainable Earth System Association, Francisco Ferreira, is het van essentieel belang dat de derde VN-conferentie over de oceaan, die in Nice (Frankrijk) plaatsvindt, “belangrijk is om de oceaan, die 70% van het aardoppervlak beslaat, onder de aandacht te brengen”.

"Er zijn drie hoofdpunten die centraal staan ​​tijdens de conferentie en die ook het doel ervan vormen: de oceaan is van iedereen, hij is van fundamenteel belang voor de toekomst van de mensheid en er is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om hem te beschermen", aldus hij.

Francisco Ferreira benadrukte ook de toezeggingen die uit de conferentie zullen voortvloeien: "zelfs als ze vrijwillig zijn, is het cruciaal om toezeggingen te verkrijgen, omdat deze toezeggingen, zelfs als ze vrijwillig zijn, altijd zullen worden gemonitord en nageleefd. Zo kunnen we de prestaties van de verschillende landen op het gebied van de bescherming, bewaking, overexploitatie en vernietiging van de oceanen evalueren."

Aan de andere kant, en gebaseerd op het algemene thema van de conferentie – “het versnellen van actie en het mobiliseren van alle belanghebbenden om de oceaan te behouden en duurzaam te gebruiken” – zei de milieuactivist dat “het nu nodig is om deze overgang van papier naar praktijk te maken. Deze conferenties bieden altijd hoop, maar een beperkte hoop, omdat veel van wat er gezegd wordt, niet in de praktijk wordt gebracht”.

"Er is hier een absoluut cruciaal aspect, namelijk terugkijken en zien wat er niet wordt gedaan en wat er echt moet gebeuren. We zitten nu in de derde conferentie en de veranderingen zijn te traag gegaan voor wat er werkelijk nodig is", overwoog hij.

Dit is het geval voor Portugal, een kustland dat, ondanks dat het het “niet slecht heeft gedaan” op het gebied van het goedkeuren van wetgeving, “achterblijft” als het gaat om de aanwijzing van beschermde gebieden.

"In het geval van de Azoren kunnen we teruggaan", waarschuwde Francisco Ferreira, verwijzend naar een voorstel van de PS/Azoren over het netwerk van beschermde mariene gebieden dat tot doel heeft om tonijnvisserij met hengel en lijn toe te staan ​​in gebieden met volledige bescherming.

Bij de classificatie van zeer beschermde kustgebieden “lopen we nog steeds erg achter en het is niet duidelijk waarom er verschillende zeegebieden zijn die al geclassificeerd hadden moeten worden, zoals de monding van de Sado” en dat nog steeds niet zijn.

Als positieve ontwikkeling noemde de milieuactivist de ratificatie van het Verdrag inzake de Hoge Zee. Dit verdrag beoogt de biodiversiteit van oceanen die niet onder nationale jurisdictie vallen te behouden en 30% van de oceanen tegen 2030 tot beschermd gebied uit te roepen. Ook de goedkeuring van een moratorium op diepzeemijnbouw in Portugese wateren tot 2050 was het doel.

De conferentie wordt gezamenlijk georganiseerd door Frankrijk en Costa Rica en is een vervolg op de conferentie die in 2022 in Lissabon werd gehouden. Er zal een actiegerichte en intergouvernementeel overeengekomen verklaring worden aangenomen, die samen met een lijst van vrijwillige toezeggingen het ‘Actieplan voor de Oceanen van Nice’ zal worden genoemd.

Er zullen minstens 50 staatshoofden en regeringsleiders, honderden regeringsdelegaties, wetenschappers, vertegenwoordigers van de industrie, inheemse volkeren, internationale financiële instellingen, niet-gouvernementele organisaties en maatschappelijke organisaties aanwezig zijn om “nieuwe en dringende acties voor het behoud en het duurzame gebruik van de oceanen, zeeën en mariene hulpbronnen” te ondersteunen.