Portugese Vaticanisten bereiden zich voor op verkiezingen

Portugese journalisten, met een permanente accreditatie in het Vaticaan, zijn van mening dat de katholieke en niet-katholieke wereld van de kardinaalkiezers verwacht dat zij een aanhanger van het beleid van Franciscus kiezen en zich openstellen voor de basis en voor de wereld.

De Vaticanisten Aura Miguel (Rádio Renascença), Octávio Carmo (Ecclesia) en Rui Saraiva ( Vatican News ) gaven aan Lusa commentaar op de uitdagingen van deze dagen in aanloop naar het conclaaf waarin de opvolger van Franciscus gekozen zal worden. Franciscus is degene die het proces van het openen van de Kerk voor de wereld is begonnen door te luisteren naar de basis en door het zogenoemde synodale proces te voeren.

Aura Miguel erkende de “vruchtbaarheid van dit pontificaat”, dat “een andere Kerk heeft achtergelaten dan die waarin [Franciscus] werd gekozen, maar dat gebeurde ook met de vorige” en sprak over de fase waarin de hiërarchie is ondergedompeld in een soort “totopapa”.

“Dit is het derde conclaaf dat ik heb bijgewoond en het is heel interessant, het is een enigszins vreemde fase omdat er geen paus is en er een soort lobbywerk of ‘ wishful thinking’ is over wie de opvolger zou moeten zijn.

“Italianen praten bijvoorbeeld elke dag over de drie kandidaten [ Pietro Parolin , Matteo Zuppi en Pierbattista ] en zijn dan boos omdat ze voor het eerst in een duidelijke minderheid zijn” en “de droom van weer een Italiaanse paus zouden kunnen verliezen”, aldus Aura Miguel.

Dat is ook de reden waarom de journalist van Rádio Renascença van mening is dat Francisco zo'n groot college heeft opgericht (135 kiezers).

“Voor het eerst is dit conclaaf veel internationaler, het is veelzijdig, het heeft predikanten van alle continenten, velen van hen uit de buitenwijken, misschien zijn velen van hen een of twee keer naar Rome gekomen, alleen om de biretta van de kardinaal te ontvangen,” legde hij uit.

Daarom hebben de kardinalen algemene bijeenkomsten georganiseerd en de start van het conclaaf gepland voor de 7e , ruim twee weken na de dood van Franciscus. “Dat is een goed teken, want het is goed dat er een zekere rust en onderscheidingsvermogen heerst”, legde hij uit.

"Ze zijn zo vastbesloten om elkaar beter te leren kennen, dat ze hebben gevraagd of hun namen op hun borst of op een plaquette mochten worden gedragen, zodat ze wisten 'wie wie is'", zei hij.

Tijdens vergaderingen “grijpen ze altijd de gelegenheid aan om een ​​idee op te stellen om zichzelf bekend te maken”, in wat sommige analisten omschrijven als een “duidelijke verkiezingscampagnefase”.

“Het moeilijkste moment voor een journalist van het Vaticaan is deze week, wanneer je naar de schoorsteen staart om te zien welke rook eruit komt”, erkende Aura Miguel, hoewel ze ook vond dat de voorgaande periode “heel complex” was.

"Als een kardinaal paus wordt, alleen maar omdat hij paus wil zijn, heb ik oprecht medelijden met hem. Ik denk namelijk dat het een grotere dimensie vereist om alles achter te laten en het martelaarschap te leven" van leider te zijn van de katholieke kerk.

Octávio Carmo is van mening dat dit het moment is waarop innerlijke gevoeligheden hun ruimte proberen te claimen, maar dat de context is veranderd.

Na de dood van de Argentijnse paus ontving Rome mensen die “ver van de Kerk stonden en er nadrukkelijk op wezen dat ze daar waren omdat het Franciscus was”, aldus de journalist van Ecclesia.

“Er was een grote publieke demonstratie van anonieme mensen die, met hun aanwezigheid in het Vaticaan, in de straten van Rome” eisen dat hun stem “ niet genegeerd kan worden door degenen die beslissen ”.

“Wat van de Kerk wordt verwacht voor de toekomst van de Kerk, vanuit het standpunt van anonieme mensen die geen stemrecht hebben, houdt continuïteit in met het ambt van paus Franciscus”, aldus Octávio Carmo.

Als “iemand wordt gekozen die een diametraal tegenovergestelde richting inslaat” ten opzichte van het pontificaat dat nu ten einde loopt, “zullen deze stemmen niet passief naar deze situatie kijken” en “het woord voeren om de noodzaak uit te drukken dat naar hen geluisterd wordt.”

Daarom is dit conclaaf anders dan de vorige. "Al onze mentale categorieën zijn op een gegeven moment achterhaald, omdat we nog nooit zo'n conclaaf hebben gehad", zei hij, eraan herinnerend dat er kardinalen uit 71 verschillende landen zijn en dat er 12 landen zijn die voor het eerst een kiezer hebben.

Bovendien “is er een zeer grote diversiteit in academische en theologische vorming, in gevoeligheid, in ervaring van wat het katholicisme is, omdat velen afkomstig zijn uit landen waar het katholicisme een minderheid is en geen machtsstructuur”, iets “heel anders dan wat er in West-Europa gebeurt”.

Octávio Carmo waarschuwde er daarom voor dat het “geconsolideerde, gekristalliseerde idee van wat een paus zou moeten zijn en wat de Kerk zou moeten zijn” in de ogen van de Europeanen wellicht niet zal worden vervuld.

"Deze aanwezigheid van mensen, kardinalen die afkomstig zijn uit minderheidsgroepen, die te maken hebben met grotere menselijke, sociale en economische moeilijkheden, en die een groot werk hebben verricht op het gebied van dialoog tussen religies, betekent dat er nieuwe dimensies ontstaan", legde hij uit.

Vanaf woensdag zal het conclaaf laten zien “wat een echte stem deze mensen hebben” en zal het de Curie nieuwe ervaringen opleveren. Daarnaast zijn er binnen de Kerk interne polen die ervoor pleiten om de openheid die Franciscus heeft ingezet te versterken en terug te keren naar een meer traditionalistische rol.

Daarbij komt nog “het grote gewicht van de huidige geopolitieke kwesties en de rol die de leider van de Katholieke Kerk op dit internationale niveau zou moeten spelen, als een figuur van interventie en verzoening”.

“Ik denk niet dat er een conservatieve meerderheid bestaat binnen het college van kiesmannen, die bovenal door Franciscus is gekozen”, maar “ik denk dat het mogelijk is” om 45 stemmen te halen die een pauselijke verkiezing zouden verhinderen en die “een perspectief zouden kunnen afdwingen” dat “deze verschillende gevoeligheden samenbrengt zonder scheuringen te veroorzaken”.

Consensus “was een zeer ernstige zorg van Franciscus tijdens de synode” en “er waren momenten waarop beslissingen meer overwogen en meer uitgesteld werden, omdat dit interne verdeeldheid zou hebben veroorzaakt als ze genomen zouden worden in het tempo dat sommige van de zogenaamd progressievere sectoren wensten”.

Over het college zei Octávio Carmo: “Er zijn verschillende loyaliteiten binnen de katholieke kerk” en “verschillende banden die geografische grenzen overschrijden.” Hij gaf het voorbeeld van de Salesianen, die vijf kardinalen hebben.

“Er zijn theologische stromingen, er zijn faculteiten en universiteiten waar ze hebben gestudeerd, er zijn missionaire ervaringen die ze hebben gedeeld, hoewel vaak niet in hetzelfde land maar wel binnen dezelfde gedachtegang, er zijn visies op interreligieuze dialoog en op migraties die grenzen overschrijden”, benadrukte de Vaticanist.

“Het College van Kardinalen is veel minder Europees, niet alleen omdat er minder mensen in Europa geboren zijn, maar ook omdat het bestaat uit mensen die in hun intellectuele vorming en levenservaring nauwelijks rekening houden met de Europese realiteit”, legt de Ecclesia-journalist uit.

Vanuit geografisch oogpunt lijkt het Latijns-Amerikaanse blok, door synodale ervaringen en kerkelijke vergaderingen, het blok te zijn met “nauwere betrekkingen, maar dat betekent niet dat er geen verschillende gevoeligheden tussen hen bestaan”, benadrukte hij ook.

Rui Saraiva herinnerde er op zijn beurt aan dat Franciscus zijn pontificaat begon “met een ongelooflijke kracht, wat waarschijnlijk niet in de plannen van degenen die op hem stemden had gepast”.

De reis naar Lampedusa, om de immigranten te zien, was “bepalend voor het hele pontificaat, voor een paus die met het volk wilde meelopen en zich wilde buigen voor diezelfde, verstoten mensen”, herinnerde de journalist van Vatican News zich.

De kwestie van misbruik liet ook de structurele problemen in de Kerk zien die Franciscus wilde veranderen en het synodale proces in 2021 was een "reactie op de problemen, waarbij iedereen op gelijke voet een stem kreeg", aldus de coördinator van het Synodale Netwerk in Portugal.

“Het probleem van misbruik is bovenal een probleem van klerikalisme”, en daarom is het legitiem om ons af te vragen of het “kerkmodel voor de toekomst een klerikale kerk of een synodale kerk is”, zei hij.

Anderzijds zullen in het volgende pontificaat de participatie van vrouwen en de nabijheid van de armen belangrijke thema's zijn.

“Meer dan het definiëren van een persoon is het nodig een profiel te definiëren, en vóór dat profiel moeten we effectief de belangrijkste thema’s en kwesties definiëren” die het volgende pontificaat zou moeten behandelen, concludeerde Rui Saraiva.