Eerste beelden van een telescoop die onze kijk op het heelal zullen veranderen
De telescoop zal ook belangrijke vragen beantwoorden over de mysterieuze donkere materie waaruit een groot deel van het heelal bestaat.
Deze telescoop is een ontwikkeling die slechts één keer in een generatie voorkomt en gaat 10 jaar lang 's nachts continu beelden maken op het zuidelijk halfrond.
"Persoonlijk heb ik 25 jaar gewerkt om dit punt te bereiken. We wilden al tientallen jaren deze fantastische faciliteit bouwen en dit soort onderzoek doen", zegt de Schotse astronoom prof. Catherine Heymens.
Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke partner in het onderzoek en zal datacentra huisvesten die de gegevens van de zeer gedetailleerde beelden van de telescoop zullen verwerken.
Vera Rubin zou het aantal bekende objecten in ons zonnestelsel kunnen vertienvoudigen.
BBC News bezocht het Vera Rubin Observatorium voorafgaand aan de publicatie van de beelden.
Het observatorium bevindt zich op de berg Cerro Pachon in de Chileense Andes. Er zijn andere observatoria in de regio die zich bezighouden met ruimteonderzoek.
De hoogte is erg hoog, de lucht is erg droog en het is er erg donker. Het is een perfecte plek om sterren te kijken.
Het is erg belangrijk om het donker te houden. De bus die we namen op weg van en naar het complex over een winderige weg, moest erg voorzichtig zijn, want groot licht had niet gebruikt mogen worden.
Het interieur van het observatorium was niet anders.
Er is een technische eenheid die ervoor zorgt dat de koepel die de telescoop bedekt volledig donker is. Deze eenheid is verantwoordelijk voor het blokkeren van strooilichtbronnen, zodat deze het astronomische licht van de nachtelijke hemel niet verstoren.
Volgens Elena Urbach, een expert bij de sterrenwacht, is sterrenlicht "voldoende" voor navigatie.
Hij benadrukt dat een van de doelen van het observatorium is om "de geschiedenis van het heelal te begrijpen".
Dat betekent dat we supernova-explosies en zwakke sterrenstelsels kunnen zien die "miljarden jaren geleden" ontstonden.
"We hebben dus echt duidelijke foto's nodig", zegt Elana.
Elk detail van het observatorium is ontworpen met deze gevoeligheid in gedachten.
De telescoop heeft een uniek ontwerp met drie spiegels. Licht van de nachtelijke hemel valt op de eerste spiegel, die een diameter heeft van 8,4 meter. Het wordt vervolgens weerkaatst door de tweede spiegel, die een diameter heeft van 3,4 meter, en reist vervolgens naar de derde spiegel, die een diameter heeft van 4,8 meter, voordat het de camera bereikt.
Spiegels moeten in perfecte staat worden gehouden. Zelfs een klein stofje kan de kwaliteit van foto's verpesten.
Dankzij het hoge reflectievermogen en de snelheid kan de telescoop grote hoeveelheden licht opvangen.
"Dit is erg belangrijk voor het observeren van gebeurtenissen die heel ver weg zijn en die, in astronomische termen, veel eerder hebben plaatsgevonden", zegt Guillem Megias, opticien bij de sterrenwacht.
De camera in de telescoop zal gedurende 10 jaar elke drie dagen herhaaldelijk foto's maken van de nachtelijke hemel voor de "Space and Time Survey".
De camera, die 2.800 kilogram weegt, biedt een groothoeklens.
Dankzij het vermogen van de koepel en de telescoop om snel van positie te veranderen, worden er 's nachts ongeveer elke 40 seconden beelden gemaakt, gedurende 8 tot 12 uur.
De resolutie van de camera is 3.200 megapixels.
Met andere woorden: de resolutie van de iPhone 16 Pro is 67 keer hoger dan die van de camera's van deze telefoons.
Zodanig zelfs dat het zelfs een golfbal op de Maan kan afbeelden.
"Het moment dat we de eerste foto kregen was heel bijzonder", zegt Megias.
"Toen ik voor het eerst aan dit project begon, ontmoette ik iemand die hier al sinds 1996 bij was. Ik ben geboren in 1997. Dat doet je beseffen dat dit project het initiatief is van een generatie astronomen."
Het analyseren van de datameldingen, die op het hoogtepunt 10 miljoen keer per nacht zullen zijn, is de taak van honderden wetenschappers over de hele wereld.
Het onderzoek zal plaatsvinden op vier gebieden:
- Veranderingen in de hemel in kaart brengen
- Vorming van het Melkwegstelsel
- In kaart brengen van het zonnestelsel
- Inzicht in donkere materie en hoe het universum is ontstaan
Maar de echte kracht van het project is de continuïteit. Het zal steeds dezelfde gebieden onderzoeken en wetenschappers waarschuwen wanneer er een verandering optreedt.
"Het vermogen om deze veranderingen te observeren is echt nieuw en ongekend", zegt prof. Heymens. "Het heeft de potentie om ons dingen te laten zien waar we nog niet eens aan gedacht hadden."
De telescoop kan ons ook beschermen door gevaarlijke objecten te detecteren die plotseling in de richting van de aarde kunnen komen.
Net als de asteroïde YR4, waarover wetenschappers vorige maand kortstondig ongerust waren.
De zeer grote spiegels van de camera helpen wetenschappers ook om het zwakste licht van deze objecten te detecteren en ze te volgen terwijl ze door de ruimte bewegen.
"Het zal een transformerende impact hebben", zegt professor Alis Deason van de Universiteit van Durham. "Het zal de grootste dataset ooit opleveren voor het observeren van de Melkweg. Het zal ons werk nog vele jaren stimuleren."
Deason gaat foto’s maken om het verre verleden van sterren in de Melkweg te bestuderen.
Momenteel gaan de meeste gegevens van de sterren 163 duizend lichtjaren terug, maar dankzij Vera Rubin kunnen we 1,2 miljoen lichtjaren terugkijken.
Prof. Deason verwacht ook sterrenhalo's te zien in de Melkweg, de zogenaamde begraafplaatsen van verdwenen sterren, en kleine satellietsterrenstelsels die nog wel bestaan, maar erg zwak zijn en moeilijk te vinden.
Vera Rubin zou ook het eeuwenoude mysterie van de negende planeet oplossen.
Dit object bevindt zich mogelijk 700 keer verder weg dan de afstand tussen de aarde en de zon. Dit betekent dat het buiten het bereik van andere telescopen op aarde kan zijn.
"Het zal nog lang duren voordat we echt begrijpen hoe deze prachtige sterrenwacht werkt, maar ik ben er klaar voor", aldus prof. Heymens.
Cumhuriyet
