'We zijn nog steeds in oorlog': Syrische Koerden vechten maanden na de val van Assad tegen Turkije
Om noordoost-Syrië te bereiken, steken we een gammel drijvende brug over de rivier de Tigris over. Onze minibus ratelt terwijl hij ons van Iraaks Koerdistan door Syrische olievelden brengt, waar krikken die ruwe olie oppompen langs de wegen staan.
Dit deel van Syrië wordt gecontroleerd door Koerden, die het Rojava noemen - wat West-Koerdistan betekent. Sinds 2012, na het uitbreken van de burgeroorlog, besturen ze het als een zelfverklaarde autonome regio, beschermd door Koerdische strijdkrachten.
Maar het regime van Bashar al-Assad heeft het nooit erkend en ondanks zijn val blijft de toekomst ervan onzeker.
Naast de burgeroorlog die al meer dan tien jaar duurt, kampen de Syrische Koerden ook al jaren met een conflict met hun noordelijke buurland Turkije. Deze strijd voeren ze nog steeds.
Tien jaar geleden trok Islamitische Staat (IS) door deze regio en veroverde steden en dorpen zonder veel weerstand. In september 2014 bereikte de terreurgroep de stad Kobane, vlak bij de Turkse grens.
IS-militanten slaagden er niet in de stad binnen te dringen, maar ze belegerden de stad op brute wijze, wat maanden duurde.
Begin 2015 doorbraken Koerdische facties, gesteund door de door de VS geleide militaire coalitie, de belegering. In januari vier ik samen met de inwoners van de stad het 10-jarig jubileum.
Bij de ingang van Kobane bewaken vrouwen van in de 50, gewapend met AK-47 aanvalsgeweren, de controleposten. Vrouwen speelden een cruciale rol in de strijd tegen IS - velen meldden zich vrijwillig aan bij de geheel uit vrouwen bestaande Women's Protection Units (YPJ).
Als we door de stad rijden, zijn de littekens van de oorlog nog steeds zichtbaar, samen met posters van jonge mannen en vrouwen die hun leven hebben verloren.
Maar op het hoofdplein is de stemming feestelijk. Jonge meisjes en jongens, gekleed in kleurrijke Koerdische outfits, dansen hand in hand en zingen terwijl ze feestvieren.
Voor de oudere generatie is het echter een dubbel moment. "Gisteravond heb ik kaarsen aangestoken voor mijn gemartelde broer en anderen die in Kobane zijn vermoord," zegt Newrouz Ahmad, een 45-jarige moeder van vier. "Het is een vreugdevolle dag, maar ook een pijnlijke. Ik wou dat hij hier was om het te zien."
De Koerdische Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) riepen in 2019 de overwinning uit op IS in het noordoosten van Syrië. Maar bevrijding van IS heeft geen blijvende vrede gebracht.
Turkije en een coalitie van door Turkije gesteunde rebellengroepen, bekend als het Syrische Nationale Leger (SNA), hebben sinds 2016 verschillende militaire operaties uitgevoerd tegen door de SDF gecontroleerde gebieden. Ze hebben een groot deel van het gebied langs de grens over een afstand van honderden kilometers veroverd.
Turkije beschouwt het grootste onderdeel van de SDF - de People's Protection Units (YPG) - als een verlengstuk van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK), die al tientallen jaren strijdt voor Koerdische autonomie in Turkije en door Ankara als terroristische organisatie wordt aangemerkt. Het land wil de SDF terugdringen van de grens.
Toen het Assad-regime eind 2024 ten val kwam, lanceerde het door Turkije gesteunde SNA een nieuw offensief om gebied ten westen van de Eufraat van de SDF te veroveren.
Nu hebben de gevechten gebieden in de buurt van Kobane bereikt. Een Koerdische commandant in de stad vertelt me zachtjes: "Film hier niet, we hebben tunnels onder de stad gebouwd om ons voor te bereiden op een nieuwe belegering."
In de stad hangt de geur van benzine in de lucht en overal is het oorverdovende geluid van generatoren te horen. Volgens de lokale bevolking zijn de meeste elektriciteitscentrales, raffinaderijen en zelfs telecommunicatieantennes de afgelopen twee jaar door Turkse luchtaanvallen verwoest.
Newrouz Ahmad zegt dat we, nu we IS in Kobane hebben verslagen, niet zullen toestaan dat Turkije en zijn bondgenoten onze stad bezetten. We zullen hen ook verslaan.
In een restaurant, zodra mensen doorhebben dat we geen locals zijn, omsingelen ze ons. Ik vraag een oude man met grijs haar en een stok in zijn handen hoe oud hij is. Ik schat dat hij ongeveer 80 is, maar het antwoord dat hij geeft, brengt me in verlegenheid. "Ik ben 60," zegt hij.
Het is duidelijk dat de mensen hier uitgeput zijn door de oorlog, omdat ze zoveel dood en bloedvergieten hebben gezien.
En nu dreigt er een nieuwe strijd.
Turkse drones en Turkse straaljagers hebben SDF-posities en aanvoerroutes rond de stad aangevallen. Zelfs burgers die protesteerden, zijn geraakt.
In een regionaal ziekenhuis tref ik een van de gewonden aan: Lea Bunse, een 28-jarige Duitse vredesactiviste die al meer dan twee jaar vrijwilligerswerk doet in een vrouwenopvangcentrum in Rojava.
Ze laat me een video zien van een aanval op een demonstratie waarvan ze zegt dat ze er in januari bij was. De beelden laten zien dat er twee projectielen uit de lucht vallen en een dansende menigte raken.
Het protest werd gehouden bij de strategische Tishreen Dam, waar nog steeds wordt gevochten. Volgens de SDF zijn zes burgers gedood en tientallen anderen gewond geraakt.
"Een oude man naast mij raakte ook gewond", vertelt ze me vanuit haar bed.
"Ik heb wat bloed verloren... maar toen we in de ambulance stapten, werd er naast onze ambulance nog een drone-aanval uitgevoerd", voegt ze toe.
Human Rights Watch heeft een aanval op een ambulance van de Koerdische Rode Halve Maan veroordeeld als een "duidelijke oorlogsmisdaad" door de coalitie van Turkije en het SNA.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken vertelde de BBC dat "berichten waarin wordt beweerd dat Turkije betrokken is bij de aanvallen op burgers en kritieke infrastructuur, niet de waarheid weerspiegelen". Het ministerie voegde eraan toe dat de SDF burgers opzettelijk naar een "door conflicten geteisterd gebied" stuurt om ze te gebruiken als "menselijk schild... om de controle over de dam niet te verliezen".
De organisatie beschuldigde de SDF ervan "geweld en terreur" te gebruiken om "haar eigen separatistische agenda" na te streven, een staakt-het-vuren te schenden en technische teams de toegang tot de dam te ontzeggen voor reparaties.
De nieuwe leider van Syrië, Ahmad al-Sharaa, zit tussen twee vuren.
De interim-president - wiens islamistische groep Hayat Tahrir al-Sham (HTS) het rebellenoffensief leidde dat Assad omverwierp - heeft beloofd een inclusieve regering in Damascus te vormen en hij heeft alle gewapende facties gevraagd hun wapens neer te leggen. Er worden naar verluidt onderhandelingen gevoerd met de SDF om een oplossing te vinden voor het noordoosten.
Maar de inclusie van de Koerdische facties brengt Sharaa in een lastige positie ten opzichte van een van zijn belangrijkste bondgenoten: Turkije.
En toen Sharaa dinsdag een conferentie opende voor een nationale dialoog over de toekomst van Syrië, was het Koerdische autonome bestuur afwezig. Het zei dat het niet was uitgenodigd.
SDF-commandant generaal Mazloum Abdi vertelt mij vanuit een discrete positie vlak bij een Amerikaanse basis in de provincie Hassakeh in het noordoosten van Syrië dat hij Sharaa eerder in Damascus heeft ontmoet.
Maar beide partijen hebben nog steeds geen overeenstemming bereikt.
"In werkelijkheid zijn we nog steeds in oorlog met Turkije en zijn vazallen. Turkse straaljagers en drones blijven ons bombarderen," zegt hij, en voegt toe: "In Damascus is het nog steeds onduidelijk welke stappen de nieuwe regering zal nemen. Hun verklaringen zijn positief, maar ze staan onder druk van Turkije om op te treden tegen de gebieden onder onze controle.
"Maar de VS, Frankrijk en sommige Arabische landen zetten hen onder druk om de Koerdische rechten te erkennen", zegt hij.
Voor de VS zijn SDF-strijders de meest betrouwbare bondgenoten in de strijd tegen IS.
Momenteel bevinden zich honderden Amerikaanse troepen in de door de Koerden gecontroleerde gebieden om IS-slapende cellen te bestrijden.
De Koerden vrezen nu echter dat president Donald Trump zijn troepen zal terugtrekken, waardoor de regio kwetsbaar wordt voor een Turkse militaire operatie en een mogelijke heropleving van IS.
Volgens generaal Abdi zitten er nog steeds zo'n 40.000 IS-familieleden en zo'n 10.000 jihadistische strijders vast in door de SDF gecontroleerde kampen en gevangenissen in het noordoosten.
"Als Turkije aanvalt, hebben we geen andere keus dan onze troepen te heroriënteren," waarschuwt hij. "Dat zou IS een kans geven om gevangenissen aan te vallen en zijn strijders te bevrijden."
Er is nog meer onzekerheid voor de vrouwen die tegen IS vochten in de YPJ-rangen die geheel uit vrouwen bestonden.
De muren in het kantoor van de 29-jarige YPJ-woordvoerder Roksana Mohamed hangen vol met foto's van vrouwelijke collega-commandanten die in de strijd zijn gesneuveld.
"Tot nu toe hebben we nog geen enkele rol gezien die aan vrouwen is gegeven in het nieuwe leiderschap van Damascus," zegt ze. "Waarom zou een vrouw geen minister van Defensie mogen zijn?"
Mevrouw Mohamed zegt dat vrouwen in deze regio voor hun rechten hebben gevochten. Ze zijn actief betrokken geweest bij elk aspect van het politieke, sociale en militaire leven.
"Als onze rechten niet gerespecteerd worden, hoe kunnen we dan verwachten dat we onze wapens neerleggen?" vraagt ze zich af.
Dus terwijl sommigen geloven dat stabiliteit in Syrië in het verschiet ligt, blijft de toekomst voor de Koerden onduidelijk. Worden ze erkend als partners in een nieuw Syrië, of worden ze geconfronteerd met een nieuwe existentiële strijd?
BBC
