CHP również dołącza: Oto, co musisz wiedzieć o nowej komisji ds. procesu pokojowego

Struktura komisji, która ma zostać powołana w Parlamencie do spraw nowego procesu pokojowego, staje się coraz bardziej klarowna. Jak będzie się nazywać komisja, kto będzie jej członkiem, jakimi zasadami będzie się kierować i jakie są oczekiwania partii wobec komisji? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w naszym materiale informacyjnym.

Termin, w którym przewodniczący parlamentu Numan Kurtulmuş ma zwrócić się do partii politycznych o podanie nazwisk członków komisji, która ma zostać powołana w sprawie nowego procesu pokojowego, upływa 31 lipca o godzinie 17:00. Stanowiska partii w sprawie planowanej 51-osobowej komisji oraz nazwiska osób, które w niej zasiądą, stają się coraz bardziej jasne.

Nazwa komisji nie została jeszcze ustalona. W liście wysłanym do partii politycznych Kurtulmuş opisał ją jako „komisję, która ma zostać powołana w ramach Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji, zgodnie z celem Turcji wolnej od terroru”.

Przewodniczący MHP Devlet Bahçeli w swoim pisemnym oświadczeniu z 26 lipca nazwał komisję „Komisją Jedności i Solidarności Narodowej”.

Partia Demokratyczna (DEM) wyraziła sprzeciw wobec nadania procesowi nazwy „Turcja bez terroryzmu”, stwierdzając, że jego nazwa powinna zostać ustalona przez komisję. Wreszcie, wiceprzewodniczący grupy Gülistan Kılıç Koçyiğit podkreślił, że powołanie komisji mającej na celu rozwiązanie kwestii kurdyjskiej w kontekście terroryzmu i polityki bezpieczeństwa byłoby niewłaściwe i że powinna ona być traktowana priorytetowo, stawiając na pokój i demokratyczne społeczeństwo.

CHP sprzeciwiła się również nazwie „Turcja bez terroryzmu” , która stała się hasłem Sojuszu Ludowego. CHP zaproponowała powołanie komisji, argumentując, że powinna ona mieć misję, która nie koncentrowałaby się wyłącznie na rozwiązaniu kwestii kurdyjskiej, lecz przyczyniałaby się do demokratyzacji, pod nazwą „Komisja Pokoju Społecznego, Sprawiedliwości i Pojednania Demokratycznego”.

Nazwiska 21 posłów z AKP, 10 z CHP, czterech z Partii Demokratycznej i MHP, trzech z Partii İYİ i Partii Yeni Yol oraz po jednym z HUDA PAR, Partii Dobrobytu Yeni, TİP, EMEP, DSP i DP miały zostać przedstawione Przewodniczącemu Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji. Partia İYİ ogłosiła, że nie będzie uczestniczyć w komisji. W tym przypadku komisja ma rozpocząć pracę w składzie 48 członków.

Przewodniczący CHP, Özgür Özel, ogłosił, że nominuje członków komisji dzisiaj (30 lipca), zgodnie z obietnicą Kurtulmuşa, że „decyzje będą podejmowane kwalifikowaną większością głosów”. CHP nie zdecydowała jeszcze, którzy członkowie znajdą się w komisji, ale poinformowano, że obecni mogą być członkowie partyjnej „Komisji Demokracji i Sprawiedliwości”, która od stycznia przygotowuje się do nowego procesu pokojowego. Oczekuje się, że w komisji parlamentarnej znajdą się wiceprzewodniczący grupy koordynatorów Murat Emir i wiceprzewodniczący Gökçe Gökçen , który koordynuje Komisję Demokracji i Sprawiedliwości.

AKP nie ogłosiła jeszcze 21 członków, których powoła do komisji. Oczekuje się jednak, że w skład komisji wejdzie minister sprawiedliwości Abdülhamit Gül, który został wyznaczony na zastępcę przewodniczącego grupy koordynatorów na etapie przygotowań komisji.

Grupa Nowej Drogi będzie miała w komitecie po jednym przedstawicielu z każdej z trzech partii. Partia Przyszłości wybrała posła z Izmiru Mustafę Biliciego . Partia Szczęścia podejmie decyzję na dzisiejszym spotkaniu, ale oczekuje się, że przewodniczący Grupy Nowej Drogi, Bülent Kaya, będzie reprezentował Partię Szczęścia. Z Partii DEVA, która podejmie decyzję jutro, oczekuje się, że wiceprzewodniczący Grupy, Mehmet Emin Ekmen, rzecznik partii , İdris Şahin , lub Sadullah Ergin, minister sprawiedliwości AKP w latach 2009–2013, kiedy rozpoczął się pierwszy proces pokojowy.

Önder Aksakal, jedyny poseł Partii Lewicy Demokratycznej, wchodzącej w skład Sojuszu Ludowego, dołączy do komisji. Ahmet Şık będzie reprezentował Turecką Partię Robotniczą, a İskender Bayhan będzie reprezentował Partię Pracy.

Cztery nazwiska określone przez partię DEM i przekazane dziś prezydencji parlamentu to wiceprzewodniczący Grupy Gülistan Kılıç Koçyiğit , a także Meral Danış Beştaş , Saruhan Oluç i Cengiz Çiçek .

MHP w komisji będą reprezentować wiceprzewodniczący Feti Yıldız oraz parlamentarzyści Levent Bülbül , Halil Öztürk i Yücel Bulut .

HUDA PAR również będzie uczestniczyć w pracach komisji, ale Nowa Partia Dobrobytu i Partia Demokratyczna nie przedstawiły jeszcze swojego stanowiska.

Zasady działania komisji nie zostały jeszcze oficjalnie ustalone, ale Özgür Özel poinformował dziś, że Numan Kurtulmuş zapowiedział, że decyzje będą podejmowane większością kwalifikowaną. Komisja może podejmować decyzje większością wyższą niż zwykła, np. 2/3 lub 3/5 głosów.

Komisja jest powoływana decyzją Marszałka Sejmu, bez żadnych prawnych ani konstytucyjnych rozstrzygnięć ani przepisów prawnych. Praca komisji będzie wiążąca z chwilą przedłożenia projektu właściwemu organowi. Odpowiednie komisje specjalistyczne dokonają oceny projektów ustaw.

Jako Przewodniczący Zgromadzenia, Kurtulmuş jest naturalnym członkiem komisji, ale ze względu na zasadę neutralności politycznej nie będzie miał prawa głosu. Będzie przewodniczył posiedzeniom, ale nie będzie brał udziału w podejmowaniu decyzji ani głosowaniu nad wnioskami legislacyjnymi. Ponadto wiadomo, że posiedzenia komisji nie będą otwarte dla prasy, a protokoły zostaną upublicznione, jeśli Przewodniczący Zgromadzenia wyrazi na to zgodę.

Rząd podsumowuje swoje oczekiwania wobec nowego procesu pokojowego hasłem „Turcja bez terroryzmu”. Rozbrojenie PKK, wyeliminowanie ryzyka powstania „państwa terrorystycznego” na jej południowych granicach oraz „wzmocnienie frontu wewnętrznego” w obliczu rosnącej niestabilności Izraela w regionie to niektóre z uzasadnień często przytaczanych przez członków AKP i MHP.

Przewodniczący AKP i prezydent Erdoğan, którego wcześniejsze oświadczenia o „potrójnym sojuszu” obejmującym partię AKP-MHP i partię DEM spotkały się z krytyką, 28 lipca otwarcie zwrócił się do CHP, mówiąc: „Mamy nadzieję znaleźć trwałe rozwiązanie problemu z partią rządzącą i opozycją i ponawiamy nasze apele o współpracę”.

Partia Demokratyczna (DEM), kluczowy gracz w procesie, który nazywa „Pokojem i Społeczeństwem Demokratycznym”, ponawia swoje apele o demokratyczne rozwiązanie kwestii kurdyjskiej, w miarę jak PKK składa broń, kładąc nacisk na zacieśnienie walki na scenie politycznej. W oświadczeniu z 28 lipca Gülistan Kılıç Koçyiğit oświadczyła, że połączyła siły z CHP i innymi partiami opozycyjnymi, aby zapobiec sprowadzeniu komisji do rangi komisji technicznej lub kwestii rozbrojenia. Stwierdziła: „Kwestii kurdyjskiej nie da się rozwiązać bez demokratyzacji Turcji. Dlatego oświadczyliśmy, że komisja ta musi uwzględniać perspektywę demokratyzacji i pokoju oraz działać w oparciu o podejście, które trwale rozwiąże problemy”.

Od 1 października 2024 roku, kiedy Bahçeli uścisnął dłoń członkom DEM, CHP podtrzymuje swoje zaangażowanie w pozytywny wkład w ten proces, ale jednocześnie wyznacza swoje granice . CHP podkreśla, że komisja, do której dołączy po zaakceptowaniu warunków podejmowania decyzji kwalifikowaną większością głosów, musi służyć demokratyzacji, działać w sposób szczery i przejrzysty oraz w oparciu o konsensus, który zapewni akceptację wszystkich grup społecznych, a zwłaszcza rodzin męczenników i weteranów.

Przedstawiciele CHP stwierdzili, że nie będą „tematycznymi ignorantami” w nowo powołanej komisji, jednak spodziewają się, że wśród punktów programu komisji znajdą się regulacje prawne dotyczące m.in. dezinformacji i walki z terroryzmem, a także zasada procesu bez aresztowania w sprawach politycznych.

EMEP i TİP ostrzegają również przed ryzykiem stawiania komisji w centrum nowych debat konstytucyjnych, wyrażając oczekiwanie, że będzie ona zajmować się kwestią trwałego pokoju i demokratyzacji.

Partia Nowa Droga, którą w komisji będzie reprezentować trzech członków, podziela podobne zastrzeżenia co inne partie opozycyjne. W rozmowie z Medyascope , wiceprzewodniczący Grupy Nowa Droga i członek zarządu Partii Przyszłości Selçuk Özdağ opisał ich stanowisko w tej sprawie z „ostrożną nadzieją” i wyjaśnił brak zaufania do rządu. „Popieramy Turcję wolną od terroru, ale ten rząd nie jest w stanie tego osiągnąć” – powiedział Özdağ, podkreślając potrzebę demokratyzacji Turcji. Özdağ kontynuował:

W wolnej od terroru Turcji należy stworzyć środowisko, w którym prawo będzie stosowane równo wobec wszystkich, demokracja będzie jawnie manifestowana, a prawa człowieka i praworządność będą w pełni i bezwarunkowo przestrzegane. Mamy do czynienia z rządem, który nie potrafi stworzyć takiego środowiska, zwłaszcza w systemie prezydenckim. Dziś broń może milczeć, ale po drugiej stronie wciąż toczą się przekupstwa, wymuszenia, zmowy przetargowe i negocjacje. Dziś ta broń może zamilknąć, a jutro zostanie użyta inna broń. Uczestniczymy w pracach komisji, aby zapewnić wszystkim oczekiwaną wartość dodaną dla wolnej od terroru Turcji i będziemy ją uważnie i ostrożnie monitorować. Pozostajemy czujni.

Kwestionując szczerość rządu i argumentując, że rzekomo prowadzi on proces mający na celu przedłużenie jego istnienia, Özdağ powiedział: „Czy ci, którzy nadal uważają, że służą demokracji, przenosząc posłów, mogą to zrobić? To bardzo trudne. Oczywiście, broń powinna zostać złożona. Cieszymy się, że broń jest składana. Niepokoi nas jednak również ponowne rozdrapywanie starych ran, ran z wczoraj”.

Özdağ, który powiedział: „Mam nadzieję, że rząd nie wyciągnie królika z kapelusza, lecz zajmie się prawem, demokracją i prawami człowieka”, stwierdził, że przewodniczący parlamentu Kurtulmuş jasno oświadczył, że konstytucja nie będzie przedmiotem prac tej komisji.

Özdağ, wskazując na niedociągnięcia w przejrzystym przekazywaniu informacji o postępach w procesie partiom opozycyjnym i opinii publicznej oraz krytykując brak równej reprezentacji w komisji, powiedział: „Mamy ostrożną nadzieję. Ta nadzieja to nadzieja na Turcję wolną od terroru. Jesteśmy jednak ostrożni, ponieważ mamy do czynienia z rządem z kryminalną przeszłością w swoim podejściu do prawa, demokracji, praw człowieka, równych szans w edukacji i sprawiedliwego podziału dochodów”.