Bułgaria ma dołączyć do strefy euro. Ale jej obywatele nie są przekonani

Bułgaria ma zostać 21. członkiem strefy euro po otrzymaniu zgody od Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego w zeszłym tygodniu — jednak nie wszyscy są przekonani, że to dobry pomysł.

Premier Bułgarii Rosen Żelazkow, członek centroprawicowej partii GERB, uznał przystąpienie do strefy euro za priorytet, argumentując, że wzmocniłoby to stabilność gospodarczą i wzrost gospodarczy.

Jednak obawy o wyższe ceny i utratę niepodległości podsyciły protesty nacjonalistyczne przeciwko przystąpieniu kraju do strefy euro. Niedawne badanie Unii Europejskiej wykazało, że Połowa społeczeństwa Bułgarii jest przeciwna przyjęciu euro.

Ekonomiści i eksperci rozważali potencjalne ryzyka związane z przystąpieniem Bułgarii do strefy euro , opisując, co ten wschodnioeuropejski kraj może stracić i zyskać w wyniku tego kroku.

„Najpilniejszym zmartwieniem jest gwałtowny wzrost cen podczas zmiany waluty, ponieważ niektóre firmy mogą zaokrąglać ceny. Wielu Bułgarów obawia się, że członkostwo w strefie euro może osłabić ich siłę nabywczą, zwłaszcza w biedniejszych obszarach wiejskich” – powiedział CNBC Valentin Tataru, ekonomista z ING zajmujący się Bułgarią.

Niemniej jednak zauważył również, że bułgarska waluta od dawna ma stały kurs wymiany w stosunku do euro, a zatem „przejściowy wzrost inflacji powinien być łagodny”.

Drugą kluczową kwestią jest to, jaki wpływ na niepodległość i suwerenność kraju będzie miała rezygnacja z bułgarskiej waluty, lewa — ideałów, dla których stał się on symbolem, jak twierdzi Andrius Tursa, doradca ds. Europy Środkowej i Wschodniej w Teneo.

„Jego zastąpienie euro może być postrzegane przez część populacji jako utrata kontroli nad państwem” – powiedział CNBC. Ponadto istnieją obawy dotyczące zrzeczenia się kontroli nad polityką pieniężną, ponieważ kraje strefy euro podlegają decyzjom EBC, dodał Tursa.

Na przykład Narodowy Bank Bułgarii (BNB) nie byłby już odpowiedzialny wyłącznie za ustalanie krajowych stóp procentowych na podstawie rozwoju krajowej gospodarki.

Jednakże „kraje strefy euro korzystają z niższych stóp procentowych ze względu na wiarygodność EBC i mniejsze ryzyko walutowe” – zauważył Tursa. Niższe stopy procentowe zazwyczaj przynoszą korzyści pożyczkobiorcom, ponieważ pożyczki i kredyty hipoteczne stają się bardziej przystępne cenowo.

Przystąpienie do strefy euro i zapewnienie sobie nadzoru ze strony EBC mogłoby zwiększyć stabilność gospodarczą i perspektywy wzrostu gospodarczego Bułgarii, powiedział Jasmin Groeschl, starszy ekonomista ds. Europy w Allianz SE, w wywiadzie dla CNBC.

Zasugerowała, że ​​na przykład można by zwiększyć inwestycje zagraniczne, a członkostwo w strefie euro powinno przyczynić się do wzrostu produktu krajowego brutto.

„Głębsza integracja finansowa wzmocniłaby bułgarski system finansowy pod nadzorem EBC, zwiększając stabilność monetarną” – wyjaśniła Groeschl. „Przyjęcie euro wzmocniłoby więzi Bułgarii z UE, zwiększając jej wpływy i wiarygodność” – dodała.

Według Tursy z Teneo, wsparcie mogłoby otrzymać także kluczowe obszary gospodarki, takie jak handel i turystyka.

Wielu kluczowych partnerów handlowych Bułgarii znajduje się w UE, a większość jej eksportu trafi do członków bloku 27 państw w 2023 r., zgodnie z danymi urzędu statystycznego kraju. Kluczowe sektory obejmują maszyny i sprzęt transportowy, towary przemysłowe i żywność.

Turystyka stała się tymczasem głównym czynnikiem przyczyniającym się do gospodarki, ponieważ Bułgaria pozycjonuje się jako cel podróży zarówno letnich, jak i zimowych. Ponad 13 milionów cudzoziemców odwiedziło kraj w 2024 r., jak wykazały oficjalne statystyki .

„Przystąpienie Bułgarii do strefy euro ułatwiłoby przepływy handlowe i turystyczne z innymi krajami strefy euro poprzez wyeliminowanie kosztów i obciążeń związanych z wymianą walut” – powiedział Tursa, dodając, że byłoby to szczególnie ważne ze względu na silną integrację Bułgarii z łańcuchami dostaw UE.

Jednym z zagrożeń, na jakie wskazują ekonomiści i analitycy, są napięcia polityczne związane z przyjęciem euro przez Bułgarię.

„Sprzeciw opinii publicznej wobec przyjęcia euro już wywołał znaczące protesty, a w perspektywie średnioterminowej kwestia ta może stać się kluczowym czynnikiem wzrostu poparcia dla ruchów politycznych populistycznych i eurosceptycznych” – wyjaśnia Tursa z Teneo.

Jednak mimo lokalnych protestów i obaw związanych z przystąpieniem do strefy euro, przynajmniej w perspektywie długoterminowej korzyści dla kraju przewyższają wszelkie ujemne skutki, argumentuje Groeschl z Allianz SE.

„Kompromisem jest utrata pewnej autonomii gospodarczej w zamian za głębszą integrację” – powiedziała. „Chociaż Bułgaria straciłaby pewną kontrolę nad polityką pieniężną i podlegałaby surowym zasadom fiskalnym, zalety większej stabilności gospodarczej, obniżonych kosztów transakcyjnych i silniejszej integracji z rynkiem UE zazwyczaj przeważałyby nad tymi wadami”.

Podobnym tonem zajął się Tataru z ING, mówiąc, że ponieważ lew jest już powiązany z euro, nie powinno dojść do poważnego wstrząsu.

„Przystąpienie do strefy euro jest jednym z najbardziej strategicznych kroków, jakie Bułgaria może podjąć, aby zapewnić sobie długoterminową pomyślność i głębszą integrację europejską” – powiedział.