Ormansızlaşma kuralları: Çikolata ve kahveye fiyat şoku mu?

2025 yılı sonundan itibaren, birçok hammaddenin AB'ye girişi, ancak yetiştirilmesi için ormanlar kesilmediği takdirde mümkün olacak. İş dünyası ve ticaret çevreleri, tedarik darboğazları konusunda uyarıda bulunurken, Brüksel konuyu küçümsüyor.

Ormansızlaşma yoluyla üretilen gıdaların ithalatını kısıtlayan yeni bir AB düzenlemesi 2025 yılı sonunda yürürlüğe girecek. Perakendeciler ve üreticiler, faturanın tüketicilere yansıyabileceği konusunda uyarıyor.

"Ormansızlaştırmaya Yol Açmayan Ürünler" (EUDR) hakkındaki yeni AB Yönetmeliği, 31 Aralık 2025 tarihinden itibaren yalnızca tropikal yağmur ormanları için değil, aynı zamanda Avrupa orman alanları için de geçerli olacak. Yönetmelik, şirketlerin 31 Aralık 2020 tarihinden sonra ürünleri için herhangi bir ormanın kesilmediğine veya zarar görmediğine dair bir durum tespiti beyanı sunmasını gerektirecek.

Bu, yedi hammadde için geçerlidir: kahve, kakao, palmiye yağı, soya, sığır eti, kereste ve kauçuk. Bu hammaddelerden elde edilen çikolata, deri ve mobilya gibi bazı ürünler de dahildir. Gelecekte başka ürünler de piyasaya sürülebilir.

Gelecekte, şirketlerin hammaddelerinin menşeini kesin olarak kanıtlamaları gerekecek; ekili alanların GPS koordinatları da buna dahil. Düzenlemelere uymayanlar, AB'deki yıllık cirolarının en az yüzde dördü oranında ağır para cezalarıyla karşı karşıya kalacak. Yanlış bilgi, para cezalarına, ithalat yasaklarına veya ürüne el konulmasına yol açabilir.

Brüksel, yeni yasanın AB pazarına yönelik bazı temel ürünlerin artık AB'de ve dünyanın diğer yerlerinde ormansızlaşmaya ve orman tahribatına katkıda bulunmamasını sağladığını belirtti.

"Birçok uluslararası çalışma açıkça şunu söylüyor: Avrupa'da tarım ürünlerinin tüketimi için dünyanın diğer bölgelerindeki ormanlar yok ediliyor veya zarar görüyor. Bu nedenle ormansızlaşmaya yol açmayan tedarik zincirleri, sayısız olumlu ekolojik ve sosyal etkiye sahip sürdürülebilir tarım için önemli bir yapı taşıdır," diye yazıyor bir AB web sitesinde. "Ormansızlaşmaya Yol Açmayan Ürünler Yönetmeliği ile AB, yasadışı kereste ticaretine karşı mevcut düzenlemedeki zayıflıkları gideriyor ve kendi tüketimiyle küresel ormansızlaşmayı kademeli olarak durduruyor. Bu nedenle, orman korumada bir dönüm noktası olarak kabul edilebilir ve dünya çapındaki diğer önemli tüketici pazarlarının da benzer önlemler alması için bir teşvik görevi görebilir."

Ancak yasa ve kapsamı tartışmalı. Commerzbank Baş Ekonomisti Jörg Krämer, "Bild"e verdiği demeçte, "Bürokrasi, şirketler için en büyük sorun; yüksek vergiler , pahalı enerji ve zayıf altyapıdan bile daha önde," dedi. Krämer, tüm tedarik zincirinin değil, yalnızca ithalatçıların belge sunmasının zorunlu kılınması gerektiğini savundu.

Perakende sektörü de büyük harcamalar konusunda uyarıda bulunuyor. Edeka sözcüsü, milyonlarca ek durum tespiti beyanından ve coğrafi veri toplama sürecinin karmaşıklığından bahsetti. Rewe Group'tan Dirk Heim, "Bild"e verdiği demeçte, süpermarket fiyatları üzerindeki etkinin şu anda güvenilir bir şekilde ölçülemediğini söyledi.

Fairtrade Germany'den Martin Schüller, özellikle organik ve Fairtrade ürünlerinde yüksek maliyetler ve olası tedarik kesintileri öngörüyor. "Bild"e verdiği demeçte, düzenlemelerin küresel Güney'de "neo-kolonyal yabancı hakimiyeti" etkisi yarattığını söyledi. Schüller, orman koruma fikrinin iyi olduğunu, ancak uygulamanın "daha fazla adalete doğru bir adım olmadığını, tam tersini" söyledi.