Bankalar borç portföylerini genişletmeye devam ediyor ve 11 yıl aradan sonra ilk kez 200 milyar avroyu aşıyor.

Bankalar bu durumu fark etti. Sıfır faiz oranlarının sektörün kârını aşındırdığı yılların ardından, enflasyonu dizginlemek için faiz oranlarında yaşanan hızlanma beklenmedik bir rahatlama sağladı. Paranın daha pahalı hale gelmesiyle bankalar gelirlerinde, kârlılıklarında ve uzun süredir düşük seyreden hisse senedi fiyatlarında iyileşme gördüler. Üç yıl sonra, para politikası ılımlı bir döneme girdi : faiz oranları %2 seviyesinde, yani 15 ay önceki seviyesinin yaklaşık 250 baz puan altında.

Daha düşük bir faiz oranı ortamında, bankaların kredilerden elde ettikleri ile mevduatlara ödedikleri arasındaki fark olan net faiz gelirinin düşmeye başlaması muhtemeldir. Ayarlama şimdiden kendini göstermeye başladı: Yılın ilk altı ayında bu kalem, Bankinter'da %5,1, Sabadell'de ise %2,7 düştü . Bu düşüşleri telafi etmek ve gelirlerini başka yollarla sürdürmek için bankalar yeni stratejiler uygulamaya başladı. Ücretleri artırmanın ve krediyi kolaylaştırmanın yanı sıra, borç portföyü yönetimi de önemli bir araç haline geldi.

Tahvil getirileri rekor düşük seviyelerden uzaklaşırken, bankalar devlet tahvili alımlarını hızlandırdı . Hazine verilerine göre, rakamların mevcut olduğu son ay olan Nisan ayı sonunda, ulusal bankalar 206,493 milyar değerinde menkul kıymet bulunduruyordu. Bu, bir yıl öncesine göre 26,646 milyar daha fazla ve banka tahvillerinin rekor seviye olan 224,455 milyara ulaştığı 2014 yılından bu yana en yüksek seviye. Her şey, bu yaklaşımın düşük faiz oranları ortamında stratejiyi şekillendirmeye devam edeceğini gösteriyor.

Renta 4 analisti Nuria Álvarez, "Faiz oranlarının düşürüldüğü dönemlerde, borçlanma araçları net faiz gelirine karşı bir koruma aracı olarak kullanıldıkları için genellikle artış gösterir. Genellikle borçlanma araçları arttıkça, sabit getirili portföyün net faiz gelirine katkısı da artar," diye açıklıyor.

Önceki on yılla aradaki farklar dikkat çekici. On bir yıl önce, avro bölgesi borç krizi İtalya, Portekiz ve İrlanda'nın yanı sıra İspanyol bankacılık sektörünün de kurtarılmasına yol açtığında, bankalar finansman ihtiyaçlarını karşılamak için Hazine'ye başvurmuştu. Şimdi ise, devlet tahvili alımları talep eksikliğine bir yanıt değil - son üç sendikasyon ihraçları, teklif edilen miktarın 10,5 katı olan 374 milyar avroluk talep aldı - daha ziyade faiz indirimlerine karşı bir tampon oluşturma ihtiyacına yanıt niteliğinde.

Devlet tahvillerine yatırım yapmak, bankaların faiz oranlarına olan duyarlılıklarını azaltmalarına ve sermaye kazancı elde etme fırsatı yaratmalarına olanak tanır. Kuponlardan elde edilen gelire ek olarak, bankalar portföylerinin değer kazanmasından da faydalanırlar: Getiriler düştükçe tahviller piyasa değeri kazanır ve satıldıklarında kâr elde etmelerine olanak tanır. Álvarez, "ROF (finansal faaliyetlerden elde edilen gelir) elde etmek için borç satışı, faiz ve komisyon marjlarındaki zayıflığı telafi etmek için kullanıldı," diye belirtiyor.

İspanyol kamu borcuna olan maruziyetteki sürekli artışa rağmen, analistler şu konuda hemfikir: Devlet-finansal risk artık söz konusu değil. Bankalar Hazine tahvillerini kurtarmak için herhangi bir baskı altında değil. Bu durum, bugüne kadar gerçekleştirilen sendikasyon işlemlerinde talebin %85'inden fazlasını karşılayan güçlü yabancı varlığıyla da kanıtlanıyor. Nisan ayı sonu itibarıyla, yerleşik olmayanlar, toplamın %46'sı olan 657,506 milyar avroyu ellerinde tutarak İspanyol tahvillerinin ana sahipleri olduklarını bir kez daha teyit ettiler. Sadece 2025'in ilk dört ayında 48,119 milyar avro satın aldılar ve son 12 ayda toplam 84,404 milyar avroya ulaştılar.

ECB boşluğunu doldurmak

Yabancı yatırımcı iştahı ve banka alımları, ECB'nin Hazine bonolarına olan geri çekilmesini ve perakende talebinin azalmasını dengeledi. 2015 yılında başlatılan ilk varlık alım planı olan APP'nin vadesi gelen borçlarını 2023 yılında yeniden yatırmayı bıraktıktan sonra, merkez bankasının bilanço küçültme çalışmaları geçen yıl hız kazandı. Avrupa kuruluşu, 2024 yılı sonunda pandemi sonrası başlatılan varlık alım programından (PEPP) vadesi gelen borçları yeniden yatırmayı durdurdu. 2022 yılı sonunda 413,574 milyar avro olan zirveden, ECB'nin elindeki borç (İspanya Merkez Bankası aracılığıyla) 55,179 milyar avro azalarak 358,395 milyar avroya düştü. Buna rağmen, yaklaşık %25'lik payla ikinci en büyük sahip olmaya devam ediyor.

Hazine tahvil getirileri 2023 sonuna doğru ulaştığı %4 bariyerini aştıkça, bireysel yatırımcılar piyasadan çekilmeye başladı. Birçok kişi hâlâ çok kısa vadeli borçları tasarruflarını kârlı hale getirmek için güvenli bir seçenek olarak görse de, Hazine bonoları aylar önce enflasyonu yenmeyi bıraktı. Bu durum, yeni para akışını yavaşlattı. İspanya Merkez Bankası verilerine göre, Mayıs ayı sonunda bireysel yatırımcıların elinde 21,98 milyar avro değerinde Hazine bonosu bulunuyordu; bu rakam, 12 ay önce kaydedilen 27,446 milyar avrodan çok uzak.

İspanyol ekonomisine olan güven, ikincil piyasaya da yansıyor. ABD, Fransa ve Birleşik Krallık gibi büyük ekonomilerde savunma harcamalarını ve mali dengesizlikleri finanse etmek için ihraçlarda beklenen artışla damgasını vuran bir yılda, İspanyol tahvilleri baskıya daha iyi dayandı. 10 yıllık tahvilin getirisi, yıl başındaki %3,06 seviyesinin biraz üzerinde, yaklaşık %3,27 seviyesinde. Bu arada, Alman tahvilleri, 31 Aralık'taki %2,37 seviyesine kıyasla yaklaşık %2,68 seviyesinde işlem görüyor. İspanyol tahvillerinin daha dayanıklı olması, risk priminin 60 baz puanın altına düşmesine katkıda bulundu .

İspanya ekonomisindeki olumlu görünüm, Hazine'nin uzun vadeli borç ihracına öncelik verme stratejisini sürdürmesine olanak sağlıyor. Bu yaklaşım, hayat sigortacıları gibi büyük kurumsal yatırımcıların çekilmesi nedeniyle daha uzun vadeli plasmanlarını azaltan Japonya ve Birleşik Krallık gibi ülkelerin yaklaşımıyla çelişiyor . İspanya örneğinde, daha düşük yeniden finansman ihtiyaçları, faiz oranlarındaki keskin artışın etkisini hafifletti. Haziran ayı sonunda, borç portföyünün ortalama maliyeti, ECB'nin sıfır faiz dönemini sona erdirmesinden bir yıl önce, 2021'de kaydedilen %1,642'ye kıyasla yaklaşık %3 seviyesindeydi.