IEA uyarıyor: OPEC'in daha fazla ham petrolü üretmesi piyasa dengesini tehlikeye atacak.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), OPEC ve müttefiklerinin Eylül ayından itibaren pompalamayı planladığı ek petrol üretiminin, 2025 ve 2026 için öngördüğü ham petrol talebindeki yavaşlama göz önüne alındığında, piyasa dengesini tehlikeye attığı konusunda uyarıyor.

IEA , Çarşamba günü yayınladığı petrol piyasasına ilişkin aylık raporunda, küresel tüketime ilişkin tahminlerini çok hafif bir düşüşle revize ederek, bunları sabit bıraktı. 2025 yılında günlük ortalama 103,737 milyon varil (mbd) olacak ve bu da Temmuz ayında tahmin edilenden 20.000 varil daha az . Bu, yıllık artışın 2024'teki 860.000 varile kıyasla 685.000 varil/gün seviyesinde kalacağı anlamına geliyor. 2026 yılına gelindiğinde ise bu rakam 699.000 varil artışla 104,436 milyon varile ulaşacak.

Raporun yazarları, bu yılın ikinci çeyreğinde talebin 2024'ün aynı dönemine kıyasla günlük 600.000 varil arttığını ve bunun son bir yılın en düşük artış oranı olduğunu vurguluyor. Bunun temel nedeni, gelişmekte olan ekonomilerdeki tüketimin beklenenden zayıf seyretmesi ve bu durumun Çin, Brezilya, Mısır ve Hindistan için tahminlerin önceki rapora göre aşağı yönlü revize edilmesine yol açması.

Bu eğilimin istisnası, bu yaz Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'da güçlü bir performans gösteren havacılık sektörüdür. Bu durum, 2025 yılında küresel gazyağı talebinde %2,1'lik bir artışa yol açacaktır; bu, tüm petrol ürünleri arasında en yüksek seviyedir. Ancak, raporun yazarları gazyağı üretiminin bu yıl 7,7 milyon varil/gün gerektireceğini öngörse de, bu yine de COVID krizinden önceki 2019'daki tarihi zirveden 180.000 varil daha az olacaktır.

OPEC ve müttefiklerinin ('OPEC+') 2023 yılında piyasadan çektikleri 2,2 milyon varil/günlük üretimi geri getirmek amacıyla 1 Eylül'den itibaren günlük üretimi 547 bin varil/gün artıracağını 3 Ağustos'ta duyurmasıyla ilgili olarak IEA, bunun diğer üreticiler üzerinde çok az etkisi olacağını varsayıyor.

Hatta bu yıl için petrol üretim tahminlerini günlük 370 bin varil yukarı yönlü revize etti; bu rakam OPEC+ üyelerinin de ekleyeceği rakamla aynı.

2026 yılına gelindiğinde, geçen aya kıyasla yukarı yönlü düzeltme günlük 620.000 varil olacak ve bunun 520.000'i petrol karteli tarafından üretilecek. Bu iki rakam arasındaki farkı esas olarak ABD yaratacak ve ABD, dünyanın önde gelen ham petrol üreticisi konumunu daha da güçlendirecek.

Özetle, bu yıl piyasaya 105,5 mb/g arz edilecek ve bu, 2024'teki seviyeden 2,5 mb/g daha fazla. OPEC+ kararına rağmen, bu ek katkının büyük kısmı (1,3 mb/g) diğer üretici ülkelerden, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Brezilya ve Guyana'dan gelecek. Aynı eğilim, 2026'da 107,4 mb/g ile tekrarlanacak ve yıllık 1,9 mb/g artış sağlanacak. Bunun 1 mb/g'si OPEC+ dışından gelecek.

Piyasayı dengelemek

Tüm bunlar, IEA'nın " petrol piyasası dengelerinin giderek daha şişkin göründüğünü, çünkü öngörülen arzın yıl sonu ve 2026'da talebi çok aşacağını" belirtmesine yol açıyor. Ancak, diğer değişkenlerin, özellikle de Avrupa Birliği'nin Rusya'ya ve ABD'nin Rusya ve İran'a karşı açıkladığı yeni yaptırımların bu değerlendirmeyi değiştirebileceğini de belirtiyor. Her ikisinin de dünyanın üçüncü ve beşinci büyük petrol üreticisi olduğu unutulmamalıdır.

Gelişmiş dünyanın önde gelen ülkelerini bir araya getiren ajansın vardığı sonuç, "Farklı yönlere giden bu son siyasi değişimlerin sonucunu belirlemek için henüz çok erken olsa da, piyasanın dengeye gelmesi için bir şeylerin ayarlanması gerekeceği açık."