Ukrayna referans para birimi olarak avroya geçmeyi düşünüyor

Ukrayna Merkez Bankası Başkanı Andriy Pyshny, Reuters'a yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın ABD dolarından uzaklaşmayı ve para birimini avroya daha yakın bir şekilde bağlamayı düşündüğünü söyledi. Bunun nedeni dünya ticaretinin parçalanması ve Avrupa ile ilişkilerin gelişmesidir.

Ukrayna Merkez Bankası Başkanı Pyschnyj, olası Avrupa Birliği üyeliği, “AB’nin savunma kapasitemizi güvence altına almadaki rolünün güçlenmesi, küresel piyasalarda daha fazla oynaklık ve dünya ticaretinin parçalanma olasılığı” gibi faktörlerin Ukrayna Merkez Bankası’nı gelecekte dolar yerine referans para birimi olarak avronun kullanılıp kullanılmaması konusunu gözden geçirmeye yönelteceğini açıkladı.

"Bu çalışma karmaşıktır ve yüksek kalitede, çok yönlü bir hazırlık gerektirir" diye ekledi. Bunlar, Ukraynalı bir yetkilinin Ukrayna Grivnası'nda olası bir döviz kuru değişikliğine ilişkin en doğrudan açıklamaları.

Dolar, uluslararası ticarete yön veriyor ve küresel rezervlerin çoğunluğunu oluşturuyor. Suudi Arabistan ve Hong Kong gibi büyük ekonomiler para birimlerini dolara sabitliyor.

ABD Başkanı Donald Trump'ın başlattığı ticaret savaşı, bazı gözlemcilerin doların küresel rezerv para birimi olarak gelecekteki rolünü sorgulamasına neden oluyor.

Trump'ın Beyaz Saray'a dönmesinden bu yana, yatırımcıların ABD varlıklarından çekilmesiyle ABD doları birçok önemli para birimine karşı değerinin yüzde 9'undan fazlasını kaybetti.

Bazı uzmanlar doların gücünün rezerv para statüsüne bağlanmasına karşı uyarıyor. Tarihsel olarak dolar yatırımları, Washington'la güvenlik ittifakları ve askeri bağlarla iç içe geçmiştir.

Pyschnyj'e göre, ABD doları üzerinden yapılan işlemler döviz piyasasının tüm segmentlerinde baskın olmaya devam ederken, avro üzerinden yapılan işlemlerin payı çoğu segmentte, "şimdiye kadar ılımlı" da olsa arttı.

Referans para birimi olarak ABD doları

Ukrayna, 1996 yılında Grivna'yı tedavüle soktu ve onlarca yıl boyunca referans para birimi olarak doları kullandı.

Rusya'nın Şubat 2022'deki işgalinin hemen ardından merkez bankası sermaye kontrolleri uyguladı ve Grivna'yı ABD dolarına karşı yaklaşık 29'luk resmi kurdan sabitledi. Mali dengesizliklerin artması nedeniyle Ukrayna daha sonra devalüasyona gitmek zorunda kaldı.

Merkez Bankası, Ekim 2023'te sabit kur rejiminden, döviz piyasası müdahalelerinde referans olarak ABD dolarını kullanan ve döviz kuru dalgalanmalarını yumuşatan yönetilen bir kur sistemine geçti.

AB'ye yakınlık

AB, Ukrayna ve Moldova ile katılım müzakerelerine yaklaşık bir yıl önce başladı, ancak katılıma giden yol hâlâ uzun ve engebeli.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna'nın siyasi ve yargı sistemlerini mevcut hızla reform etmeye devam etmesi halinde 2030 yılına kadar AB'ye katılabileceği bilgisini şubat ayında açıklamıştı.

Moldova, buna hazırlık olarak 2 Ocak'ta referans para birimini dolardan avroya çevirdi.

Pyschnyj'e göre, Avrupa ile daha yakın bağlar ve ekonominin normalleşmesi sayesinde yatırım ve tüketimin canlanması, ekonomik büyümenin önümüzdeki iki yıl içinde yüzde 3,7 ila 3,9'a çıkmasına yardımcı olacak, ancak ekonomik kalkınmanın büyük kısmı çatışmanın daha da ilerlemesine bağlı.

Pyshny, "Savaşın hızla sona ermesi, Ukrayna'ya güvenlik garantileri de dahil edilirse, açıkça olumlu bir senaryo ve iyi ekonomik sonuçlar doğuracaktır" dedi.

"Yine de, savaşın sona ermesinin ekonomik faydalarının tam olarak ortaya çıkmasının muhtemelen biraz zaman alacağının bilincinde olmalıyız."

Ukrayna savaş maliyetlerini finanse etmek için dış finansmana güveniyor. Pyshnyi, bu yıl için 55 milyar dolar bekliyor. Bu miktar, sadece bütçe açığını kapatmakla kalmayacak, aynı zamanda yardımların azalması beklenen önümüzdeki yıllarda kamu maliyesi için bir rezerv oluşturulmasına da hizmet edecek.

Pyshnyj, "Ukrayna'nın 2026'da yaklaşık 17 milyar dolar, 2027'de ise yaklaşık 15 milyar dolar almasını bekliyoruz" dedi.