Muhalefetin bazı değişiklik önerileri kabul edilse de, tartışmalı yasa tasarısı büyük yankı uyandırıyor.

• Çevrimiçi içerik engelleme sürecinde karar vericilerin siyasetten uzak durmaları gerekecek. Dijital İşler Komitesi, Hukuk ve Adalet Partisi'nin (PiS) hükümetin yasa tasarısına yaptığı bu değişikliği oybirliğiyle onayladı.
• Çevrimiçi platformların, içerik engelleme talebini değerlendirmek için gereken kanıtları sunmaları için üç günü olacak. Bu, Konfederasyon çoğunluğu tarafından onaylanan bir değişikliktir.
• Ancak muhalefet kulüplerinin, tartışmalı içerik engelleme prosedürünün yasa tasarısından tamamen çıkarılması yönündeki önerileri kabul edilmedi.

Hükümet tarafından önerilen yasa tasarısı, Polonya'da AB Dijital Hizmetler Yasası'nın (DSA) kullanımını mümkün kılmayı amaçlıyor. Amacı, çevrimiçi güvenliği artırmak, büyük teknoloji platformlarının gücünü sınırlamak ve kullanıcıları güçlendirmek. Bu düzenlemenin önemli bir parçası, yasa dışı içerikle mücadeleyi kolaylaştırmak.

Ancak yasa tasarısını eleştirenler, Dijital İşler Bakanlığı'nın çok ileri gittiğini düşünüyor ve yasa tasarısının yazarlarını internet sansürü için bir mekanizma oluşturmaya çalışmakla suçluyor. Tartışmanın odak noktası, Elektronik İletişim Ofisi başkanına çevrimiçi yayınlanan içeriğe erişimi engelleme yetkisi verecek olan hüküm.

Projenin yeni versiyonunda, Ulusal Yayın Konseyi'ne de video materyalleri konusunda benzer yetkiler verilecek.

Bu prosedür, Kanunda listelenen belirli kriterleri karşılayan yasa dışı çevrimiçi yayınlar için geçerli olacaktır; örneğin ırk, milliyet, din veya siyasi görüşe dayalı tehdit ve taciz.

İçerik engelleme prosedürü muhalefetin istediği gibi çöpe atılmayacak

İnternette ifade özgürlüğünün kısıtlanması riskine dikkat çeken iki muhalif kulüp -Hukuk ve Adalet ve Konfederasyon- ilk olarak taslaktan, çevrimiçi yayınlanan içeriğin engellenmesine ilişkin prosedürü belirleyen bölümün çıkarılmasını önerdi.

Her iki değişiklik de Dijitalleşme, İnovasyon ve Modern Teknolojiler Parlamento Komisyonu toplantısında reddedildi (ilki Çarşamba günü, ikincisi ise Perşembe günü, yasa tasarısının görüşülmeye devam ettiği sırada). Ancak iktidar koalisyonu milletvekilleri, muhalefetin önerdiği değişikliklerin bir kısmını destekledi .

Bu değişikliklerin en önemlisi, Elektronik İletişim Ofisi veya Ulusal Yayın Konseyi (KRRiT) bünyesinde içerik engelleme kararlarını verecek olan kişiler grubunu ilgilendiriyor. PiS tarafından önerilen değişikliğe göre, bu kişiler herhangi bir siyasi partiye üye olamayacak, siyasi görüşlerini kamuoyuna açıklayamayacak veya tarafsızlık, güvenilirlik ve siyasi tarafsızlığa saygı ilkeleriyle bağdaşmayan kamusal faaliyetlerde bulunamayacak.

Bu değişiklik, toplantıda yasa tasarısının sponsorunu temsil eden Dijital İşler Bakan Yardımcısı Dariusz Standerski tarafından desteklendi. Toplantıda hazır bulunan Dijital İşler Komitesi üyeleri, değişikliği oybirliğiyle kabul etti.

Milletvekilleri, sözde güvenilir muhbirlerin (örneğin sosyal örgütler böyle bir statüye sahip olabiliyor) yasadışı içeriğe erişimi engellemek için doğrudan Elektronik İletişim Ofisi (UKE) Başkanı'na başvurma hakkını ellerinden alacak olan PiS değişikliğini de oybirliğiyle kabul etti.

Söz konusu değişikliğin kabul edilmesini öneren Bakan Yardımcısı Standerski, özel yetkilendirmeler olmadan bile güvenilir ihbarcıların herhangi bir internet kullanıcısı gibi yasa dışı içerikleri ihbar edebileceğini (ancak öncelikle internet platformundan içeriğin "normal yol" üzerinden engellenmesini talep etmek gerekeceğini) belirtti.

Çevrimiçi platformların Elektronik İletişim Ofisi'ne (UKE) kanıt sunması için daha fazla zamanı olacak

Dijital İşler Komitesi ayrıca Perşembe günü Konfederasyon'dan gelen bir değişikliği de kabul etti. Buna göre, bir aracı hizmet sağlayıcının (örneğin bir sosyal medya platformu) engelleme veya engellemeyi kaldırma talebinde bulunulan içerikle ilgili kanıtları Elektronik İletişim Ofisi'ne sunması için üç günü olacak.

Hükümet tarafı bu çözümü bir uzlaşma olarak destekledi, çünkü Sejm'e sunulan proje 24 saati kapsıyordu, oysa Konfederasyonun ilk teklifinde 14 gün öngörülüyordu.

Konfederasyon Milletvekili ve komite başkanı Bartłomiej Pejo'nun da belirttiği gibi, verilerin 24 saat içinde sunulması zorunluluğu, dolaylı hizmet sağlayıcılarını hafta sonları da dahil olmak üzere maliyetli ve gereksiz 24 saat nöbetçi personel çalıştırmaya zorlayacaktır. Bu durum aynı zamanda hata riski de yaratacaktır.

PiS'ten Dariusz Stefaniuk'un sunduğu ve komite tarafından kabul edilen değişiklik teklifinin etkisi, UKE web sitesinde içerik engelleme kararlarının (ayrı hükümler uyarınca korumaya tabi bilgiler hariç) yayınlanması zorunluluğu olacak.

Partinin, bu tür kararların derhal uygulanabilir kılınması gerekçelerinin sınırlandırılmasına ilişkin önerisi de oybirliğiyle kabul edildi. Bu, yalnızca engellenen içeriğin yol açabileceği zararın boyutu veya kamu yararı göz önünde bulundurularak mümkün olacaktır. "Özellikle önemli bir parti menfaati" nedeniyle bu sert tedbire başvurulması imkânı ortadan kaldırıldı.

Dijitalleştirme Komitesi Başkan Yardımcısı Milletvekili Stefaniuk, bunun ifade özgürlüğünün anayasal değerini daha etkili bir şekilde korumayı ve Elektronik İletişim Ofisi Başkanı veya başka bir kurumun müdahale kapsamını sınırlamayı amaçladığını açıkladı.

Ortak mahkemeler, içerik engelleme emirleri vermede Elektronik İletişim Ofisi'nin yerini almayacak

Ancak PiS, UKE'nin içerik engelleme prosedürlerindeki rolünün genel mahkemelere devredilmesi gibi önemli bir değişikliği hayata geçirmeyi başaramadı. Bu durum, milletvekili Paweł Jabłoński'nin (PiS) DSA'nın uygulanmasını Polonya Halk Cumhuriyeti'nde yürürlükte olan sansüre benzetmesiyle hararetli bir tartışmaya yol açtı.

Ancak projenin UKE kararına karşı mahkemeye başvurma imkânı saklı tutuluyor.

Meclis komisyonu tarafından kabul edilen yasa tasarısı, şimdi genel kurulda ikinci kez okunacak. Yeni düzenlemelerin hayata geçirilmesi uzun sürecek, çünkü Sejm yasa tasarısını kabul etse bile, cumhurbaşkanının imzası olmadan yürürlüğe girmeyecek ve cumhurbaşkanı bu düzenlemenin destekçisi değil.

Ekim ayı sonunda, DSA'nın uygulanmasına ilişkin parlamentoda yapılan kamuoyu duruşması öncesinde, Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki'nin resmi sosyal medya hesabından, "Hükümet, yasadışı içerik ve dezenformasyonla mücadele bahanesiyle ifade özgürlüğünü kısıtlamak istiyor," ifadeleri okunabiliyordu. Nawrocki, "İnternette siyasi sansürün uygulanmasına asla izin vermeyeceğini" ilan etmişti!