Referandum, vergiler, sosyal planlar... Emmanuel Macron'un bu Salı akşamı yapacağı röportajdan neler beklenebilir?

Yeniden Fetih Harekatı. Son aylarda sürpriz geziler dışında Fransız sahnesinde nispeten gizli kalan, uluslararası sahnede ise her zaman kendini gösteren Emmanuel Macron, fesih fiyaskosundan yaklaşık 11 ay sonra kontrolü yeniden ele geçirmek istiyor.

Gündemde: TF1'de yeni bir formatta yapılacak bir röportaj, "Fransa'nın karşı karşıya olduğu zorluklar" ve muhtemelen 2027 baharında Élysée'den ayrılmadan önceki son büyük adımları ele alınacak.

Masadaki ilk konu: Aynı gün bir veya birden fazla referandum düzenlenmesi. Devlet Başkanı'nın son yıllarda sıkça gündeme getirdiği ve 31 Aralık'ta Fransız halkına yaptığı Yeni Yıl konuşmasında da dile getirdiği, Fransız halkıyla kapsamlı bir istişarenin örgütleneceği konusunun Cumhurbaşkanı tarafından duyurulması çok büyük bir olasılıkla gerekecektir.

François Bayrou'nun izinden mi gidecek? Başbakan, geçen nisan ayında kamu maliyesinin toparlanması için referandum düzenlemek istediğini açıklamıştı. Yöntem, önümüzdeki sonbaharda açıklanacak devlet ve sosyal güvenlik bütçesinde eleştiri riskiyle karşı karşıya olduğunun farkında olan Başbakan'a nefes aldırmayı amaçlıyor.

Eğer Fransızlar kamu harcamalarını kısmayı kabul ederlerse, o zaman Ulusal Meclis'in başbakanı devirmesi ve merkezcinin görevinde kalmasını sağlaması çok zorlaşacaktır. Ancak Macron'un partisinde bu hipoteze inanan çok fazla insan yok.

"Anayasa Konseyi bu konuda referanduma kolayca hayır diyebileceği için onun bu yola gireceğini düşünmüyorum" diye açıklıyor bir Renaissance milletvekili.

Bunun haklı bir nedeni var: Anayasa'nın 34. maddesi, "Devletin kaynaklarını ve sorumluluklarını belirleme yetkisinin" Parlamento'ya ait olduğunu belirtiyor.

François Bayrou'nun göz ardı edilemeyecek bir diğer deneme balonu: Emeklilik referandumu. Başbakan'ın geçen şubat ayında ortaya attığı fikir, 64 yaşa geçiş reformunu "iyileştirmek" amacıyla bir araya gelen sosyal tarafların tepkisini çekmişti.

"Geriye dönüp bakıldığında, bu muhtemelen ikinci beş yıllık döneminin tek büyük reformu olacak. Tasarrufların her yerde arandığı bir bağlamda, bu olmaz," diye açıklıyor bir bakanlık danışmanı.

Meclis'te, Devlet Başkanı'nın Ocak 2024'te ve ardından Haziran 2024'te düzenlediği basın toplantısında dile getirdiği, en küçük yaştakilere ekran veya telefon yasağı gibi "çok kaygı verici konularla" aynı gün birden fazla referandum düzenlenebileceği konusu çok sayıda kişi tarafından gündeme getiriliyor.

Masada olması muhtemel bir diğer konu ise yerel yönetimlerde farklı sorumluluk düzeylerinin basitleştirilmesi için referandum düzenlenmesi.

"Biraz ürkütücü görünüyor, ancak insanlara okulların ve çöp toplama işinin aynı kişiler tarafından yönetilmesinin daha az maliyetli ve daha verimli olacağını anlattığınızda, bu onlara hitap ediyor," diye yazdı Macroncu bir senatör.

Ölmekte olanlara aktif yardıma açık olma konusunda Fransızlara danışılmasına gelince, buna inanan çok az kişi var. Konuyla ilgili bir milletvekili, " Şu anda bunu Ulusal Meclis'te tartışıyoruz , bu çok tuhaf olurdu" diyor. Ayrıca Cumhurbaşkanı'nın bu konuda bir Yurttaş Kongresi düzenlediğini de belirtelim.

Masadaki ikinci konu: Jennyfer'den Vercorex'e, ArcelorMittal'den Auchan'a kadar son aylardaki sosyal planların kademelenmesi. Son aylarda iş arayanların sayısında ciddi bir artış yaşandı (işsizlerin sayısında %3,9 artış).

Böyle bir artış, Covid-19 krizinin dışında son on yılda görülmemiş bir durum . Bu durum, son yıllarda istihdam sicilini sürekli öne çıkaran Emmanuel Macron'un sicilini önemli ölçüde düşürecek.

"Bunun üzerinde hiçbir kontrolü yok. Her şey Maliye Bakanlığı'na bağlı, ancak bence o, iş dostu bir ülke olmaya devam etmemiz ve her şeyden önce işletmeler için vergileri artırmamamız gerektiğini söyleyen bir çağrıda bulunacak," diye özetliyor eski bir LR bakanı.

2025 yılı devlet bütçesi LVMH ve EDF gibi cirosu bir milyar avronun üzerinde olan en kârlı şirketlere ayrıldı. Sekiz milyar avroyu getirecek kadar.

Ekonomi Bakanı daha önce BFMTV'de yaptığı açıklamada sistemin mevcut haliyle "yenilenmeyeceğini" açıklasa da, önümüzdeki aylarda en kârlı şirketlerin ulusal çabaya katılımının yeniden gündeme gelmesi kuvvetle muhtemel.

Geçtiğimiz ekim ayında Emmanuel Macron bu sistemin zaman açısından "sınırlandırılması" çağrısında bulunmuştu. Devlet Başkanı, François Bayrou'nun genel politika konuşmasından bir gün sonra yaptığı açıklamada , "Mali manevra alanımız fazla olmadığı için işletmelere "aşırı vergi koymamalıyız" dedi. Başkan'ın, en kârlı şirketlerde uzun vadeli bir artışa karşı olduğunu hatırlatması yeterli olacaktır.

Üçüncü sıcak konu: Kamu maliyesini düzeltmek amacıyla Fransızlara uygulanan vergilerin artırılması olasılığı. Hem televizyon lisansını hem de konut vergisini kaldıran, aynı zamanda en zenginlerin vergilerini azaltan devlet başkanı için gerçek bir savaş nedeni.

"İnsanların daha iyi yaşadığı bir zamanda vergileri düşürmeye çalışıyoruz. Herkes cüzdanına bakarken vergileri artırmayacağız. Başkan muhtemelen bize sadece sağduyuyu hatırlatacaktır," diyor bir Rönesans milletvekili.

Şimdilik, Fransız vergi mükelleflerinin yarısının ödediği KDV veya gelir vergisinde herhangi bir artış söz konusu değil. Ancak emeklilik maaşlarının endeksten çıkarılması ve emekliler için vergi indiriminin sona ermesi, François Bayrou'nun aklının bir köşesinde kalmaya devam ediyor; aynı şekilde Topluluklar Bakanı François Rebsamen'in savunduğu belediyelerdeki kamu hizmetlerinin finansmanına yönelik "mütevazı katkı" konusu da öyle.

Geçtiğimiz Ocak ayında oylanan, bekarlara yılda 250 bin avro, çiftlere ise yılda 500 bin avro ödenen en zenginlere yönelik istisnai katkıya gelince, bunun kalıcı hale getirilme şansı oldukça yüksek.

"Sanırım tüm bunlar konusunda dikkatli olmamız gerektiğini söyleyecek, ancak çok fazla ayrıntıya girmeden. Emekliler için CSG (Genel Sosyal Katkı) hakkında hala kötü anıları var," diye hatırlıyor eski bir Renaissance milletvekili. Devlet başkanı, 2018 yılında bazı emeklilere yönelik zammın ardından sonunda geri adım attı.

Dördüncü sıcak konu: Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönmesinin üzerinden 100 günü aşkın bir süre geçtikten sonra uluslararası sahne.

Emmanuel Macron'un, şarap, otomobil ve havacılık gibi birçok Fransız ihracat sektörünü olumsuz etkileyebilecek, Amerikalı milyarderin gündeme getirdiği gümrük vergisi konusuna uzun uzadıya değinmesi bekleniyor. Şu anda Avrupa mallarına %20 oranında ek gümrük vergisi uygulanıyor.

Avro Bölgesi'nde enflasyon son aylarda düşüş gösterse de yüksek seyretse de, ticaret gerginliklerinin enflasyonu tekrar yükseltmesi muhtemel.

Ekonomi konularına hakim bir Modem milletvekili, "Muhtemelen tüm bunların Fransa'daki fiyatları açıkça artırabileceğini ve Avrupa düzeyinde mücadeleye devam edeceğini belirtecektir" açıklamasını yapıyor.

"Avrupa Birliği olmadan daha iyi durumda olacağımızı söyleyenlerin şu anda daha az akıllı olduğunu söylediğini görebiliyorum," diye devam ediyor bu seçilmiş yetkili, Ulusal Birleşme'yi hedef alarak.

Rusya ile Ukrayna arasında, devlet başkanı ve diğer Avrupalı ​​mevkidaşlarının geçen hafta sonu Kiev'e yaptığı ziyaretten bu yana masada olan ateşkes önerisi ise, Emmanuel Macron'un savunma bütçesinde artış çağrısı yaparken üzerinde düşüneceği bir konu olmalı.

François Bayrou, geçen nisan ayında 2026'da 3 milyar avroluk ek bir çabanın varlığını doğruladı. Devlet başkanı, özellikle de geçen Mart ayında Paris'te otuza yakın ülkeyle yaptığı toplantıda açıkladığı gibi, "olası Rus saldırganlığına karşı caydırıcı etkiye sahip" bir güvence gücünün sahada bulunması durumunda, daha yüksek bir rakamı savunacak mı?

Bu cihazın tam olarak ne olduğu sorusu akla geliyor. Avrupa ülkelerinin çoğu ordularını güçlendirmek için çabalarken ne kadar asker gönderilmeli? Hangi malzemeleri kullanmalıyım? Kime ve hangi yetkiyle emir verilecek? Kiev ile Moskova arasındaki ateşkesin şekillenmesi halinde Fransa'nın Avrupa ortaklarından pek çok yanıt bekleniyor.