Sosyal medyanın küçüklere yasaklanması: çözülmesi zor bir bulmaca

Fransa Parlamentosu'ndaki bir komitenin 15 yaş altı çocukların sosyal medya kullanımını yasaklama önerisi, Avustralya'nın öncülük ettiği küresel bir trendi takip ediyor ancak şu ana kadar bunu uygulamaya koyacak kusursuz bir teknik çözüm bulunamadı.

Peki neden birçok ülke bu yasağı getirmek istiyor?

Son yıllarda çocuk ve ergenlerin sosyal medyayı kullanımı, özellikle ekran başında geçirdikleri zamanın fazlalığı ve içerik denetiminin eksikliği konusunda endişelere yol açıyor.

Bilgi ve İletişim Bilimleri Profesörü Lucile Coquelin'e göre, "kadın düşmanı yorumlar", "şiddet içerikli görseller" ve "aşırı söylemler" gibi "küçükler için açıkça uygunsuz içeriklere maruz kalma riski önemli".

Ayrıca kendisinin "fotoğraflar, videolar ve kişisel bilgiler" yoluyla ifşa edilmesinin ve bunların daha sonra kendisine karşı kullanılabileceğinin riskine de dikkat çekiyor.

Haziran ayında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, "bu ağlardaki zorbalık salgını ve kız-erkek çocuklar arasındaki ilişkideki dengesizlik" nedeniyle 15 yaşın altındaki çocuklar için bu kanalların yasaklanmasını istediğini açıklamıştı.

Hangi ülkeler gençlere sosyal medyayı yasakladı?

Avustralya, 2024'ün sonlarında 16 yaşın altındaki çocuklar için sosyal medyayı yasaklayan bir yasa tasarısını oylayarak önemli bir adım attı. 10 Aralık'ta yürürlüğe girecek olan bu yasanın nasıl uygulanacağına dair çok az ayrıntı bulunuyor.

Birleşik Krallık, temmuz ayı sonunda internet siteleri, sosyal medya ve video platformlarında sıkı yaş kontrolleri gerektiren yeni düzenlemeler uygulamaya koydu.

Norveç'te hükümet, asgari giriş yaşını 15 olarak belirleme hedefi koydu ancak bunun uygulanması için henüz bir son tarih veya yol haritası belirlemedi.

Fransa'da Haziran 2023'te çıkarılan bir yasa, 15 yaşını "dijital reşit" olarak belirlemiş, ancak Avrupa mevzuatına uygunluğu konusundaki endişeler nedeniyle yürürlüğe girmemiştir. Yıl başından bu yana, pornografik web siteleri internet kullanıcıları için sıkı yaş kontrolüne tabi tutulmaktadır.

İnternetin sıkı bir şekilde kontrol edildiği Çin'de, 2021'den beri küçüklerin erişimini kısıtlayan ve kimlik doğrulaması gerektiren önlemler yürürlükte. 14 yaşın altındaki çocukların TikTok'un Çin versiyonu olan Douyin'de günde 40 dakikadan fazla zaman geçirmelerine izin verilmiyor ve çocuklar ile ergenlerin çevrimiçi oyun oynama süresi sınırlı.

Uygulamada zorluklar

Nantes Üniversitesi (Fransa) Bilgi Bilimleri Profesörü Olivier Ertzscheid'e göre bu önlemlerin uygulanması esasen hukuk ile teknoloji arasında uyumluluk sorunları ortaya çıkarıyor.

"Hukuki açıdan bakıldığında, bu zaten mevcut: Bir platforma kaydolduğunuzda sizden yaşınızı istiyorlar," diye belirtiyor. Ancak etkili bir denetim sağlamak için, "gizliliğe saygı alanında bir boşluk açmak zorundayız," diye ekliyor.

Fransız sosyal ağı Yubo gibi bazı uygulamalar, yapay zeka kullanarak görüntü tabanlı bir yaş değerlendirme sistemi geliştiren İngiliz şirketi Yoti'ye güveniyor. Ancak bu tür cihazlar oldukça nadir.

Avrupa Komisyonu, temmuz ortasında, aralarında Fransa ve İspanya'nın da bulunduğu beş AB ülkesinin kullanımına yaş doğrulama amaçlı bir BT aracı sunacağını duyurdu.

Lucile Coquelin, TikTok gibi bazı uygulamaların canlı yayın başlatmak veya dijital hizmet satmak gibi bazı durumlarda asgari yaş kontrolü gerektirdiğini söylüyor.

Ancak kısa formatlı video platformu, bu önlemi şimdilik tüm hesaplara genişletmeyi reddediyor ve Haziran ayında Fransız parlamento komitesinde ortaya çıktığı üzere, "bu değerlendirmenin" "tüm platformlarda" gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtiyor.