Vera Rubin Gözlemevi Şili'deki ilk görüntüleri yayınladı
Şili'de bulunan Vera Rubin Gözlemevi, Pazartesi günü (23) dünyanın en büyük dijital kamerası olan teleskobuyla çekilen ilk derin uzay görüntüleri olan çok renkli galaksiler ve yıldız oluşum bölgelerinin görüntülerini yayınladı.
ABD tarafından finanse edilen dev teleskop, yirmi yıldan fazla süren çalışmaların ardından Güney Amerika ülkesinin merkezindeki Cerro Pachón Dağı'nın tepesinden çalışmaya başlıyor. Burada karanlık ve kuru hava, evreni gözlemlemek için ideal koşullar sunuyor.
İlk görüntülerden biri, yalnızca yedi saatte çekilen 678 karenin birleşiminden oluşuyor ve Dünya'dan birkaç bin ışık yılı uzaklıkta bulunan Üç Boğumlu Bulutsu ve Lagün Bulutsusu'nun, kırmızı-turuncu bir arka plana karşı canlı pembe tonlarda parladığını gösteriyor.
Fotoğraf, Samanyolu'ndaki yıldız kreşleri olduğu düşünülen bu yapıları, daha önce belirsiz veya görünmez olan özellikler ve benzeri görülmemiş ayrıntılarla ortaya koyuyor. Başka bir görüntü, Başak galaksi kümesinin panoramik bir görünümünü sunuyor.
Ekip ayrıca iki galaksinin yakın çekimiyle başlayan ve daha sonra yaklaşık 10 milyon galaksiyi daha ortaya çıkaran "Kozmik Hazine Sandığı" başlıklı bir video da yayınladı.
Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politikaları Ofisi Direktörü Michael Kratsios, “Rubin Gözlemevi, geleceğimize yaptığımız bir yatırımdır ve çocuklarımızın yarın gururla inşa edecekleri güncel bilginin temellerini atmaktadır” dedi.
Gözlemevini yöneten dernek Aura'nın başkan yardımcısı Alejandra Voigt'a göre, görüntüler "yeni bilgiler sunuyor." "Evrenin bu büyüklükteki bir parçasını daha önce hiç görmemiştik."
"Vera Rubin'in en az 10 yıl boyunca her gece üreteceği bilgiden birçok disiplin faydalanacak. Cevaplayamadığımız milyonlarca soru soruldu. Cevaplayabilmeleri için bilgi sağlayacağız."
8.4 metrelik gelişmiş bir teleskop ve şimdiye kadar yapılmış en büyük dijital kamera ile donatılan Rubin, güçlü bir veri işleme sistemiyle destekleniyor.
Bu yılın ilerleyen zamanlarında, amiral gemisi projesi olan Legacy Survey of Space and Time (LSST)'ye başlayacak. Önümüzdeki on yıl boyunca, her gece gökyüzünü tarayacak ve en ince görünen değişiklikleri bile eşsiz bir hassasiyetle yakalayacak.
Gözlemevi, karanlık maddenin varlığına dair ilk kesin kanıtı sağlayan araştırmalarıyla tanınan öncü Amerikalı astronom Vera C. Rubin'in adını taşıyor. Karanlık madde, ışık yaymayan ancak galaksiler üzerinde kütleçekimsel etki uygulayan gizemli bir maddedir.
Karanlık enerji, evrenin hızlanan genişlemesini yönlendirdiğine inanılan eşit derecede gizemli ve son derece güçlü bir güce atıfta bulunur. Karanlık madde ve karanlık enerjinin kozmosun yüzde 95'ini oluşturduğu düşünülüyor, ancak gerçek doğaları hala bilinmiyor.
Ulusal Bilim Vakfı ve ABD Enerji Bakanlığı'nın ortak girişimi olan gözlemevi, aynı zamanda asteroitleri izlemek için şimdiye kadar yapılmış en güçlü araçlardan biri olarak kabul ediliyor.
Rubin, sadece 10 saatlik gözlemde Güneş Sistemi'nde daha önce tespit edilmemiş 2 bin 104 asteroit keşfetti. Bunların arasında, hiçbiri tehlike oluşturmayan, yedisi Dünya'ya yakın cisim de vardı.
Karşılaştırmak gerekirse, tüm diğer kara ve uzay tabanlı gözlemevleri birlikte yılda yaklaşık 20.000 yeni asteroit keşfediyor.
Rubin, aynı zamanda Güneş Sistemi'nden geçen yıldızlar arası cisimlerin tespiti için de en etkili gözlemevi olarak öne çıkıyor.
Gözlemevinin pazartesi öğleden sonra daha fazla görüntü yayınlaması planlanıyor.
Şili, aralarında Dünya'nın en gelişmiş radyo teleskopu olan ALMA Gözlemevi'nin de bulunduğu dünyanın en güçlü astronomik aletlerinin de bulunduğu 30'dan fazla ülkenin teleskoplarına ev sahipliği yapıyor.
2027 yılında hizmete girmesi planlanan Son Derece Büyük Teleskop (EXT), daha önce ulaşılması mümkün olmayan kozmik mesafelerin gözlemlenmesine olanak tanıyacak.
Pasifik Okyanusu ile And Dağları arasında yer alan Şili'nin kuzeyindeki çöller, minimum bulut örtüsü ve kurak iklim sayesinde gezegenimizin en açık gökyüzüne sahiptir.
Cerro Tololo Gözlemevi, evrenin ivmeli genişlemesi gibi önemli keşiflerin yapılmasını sağladı; bu keşifler, Amerikalı Saul Perlmutter ve Adam Riess ile Avustralyalı Brian Schmidt'e 2011 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandırdı.
ia-axl/des/arm-erl/mel/dd/mvv-lb
IstoÉ
