Şaşırtıcı keşif: Güneş sistemini yıldızlara bağlayan dev tüneller bulundu
2019 yılında fırlatılan eROSITA X-ışını teleskobuyla binlerce ölçüm toplayan bilim insanları, Güneş’in 300 ışık yılı genişliğinde, düşük yoğunluklu sıcak bir kabarcığın tam ortasında bulunduğunu ortaya çıkardı.
Bu bölge, uzun süredir bilinen ve “Yerel Sıcak Kabarcık (LHB)” olarak adlandırılan bir yapının parçası. Araştırmacılar, bu kabarcıktan çıkan iki dev tüneli net biçimde tespit etti: biri Centaurus (Erboğa) Takımyıldızı’na, diğeri ise Canis Major (Büyük Köpek) Takımyıldızı’na doğru uzanıyor.
Yerel Sıcak Kabarcık, 10 ila 20 milyon yıl önce meydana gelen süpernova patlamalarıyla oluşan, sıcak ve düşük yoğunluklu bir boşluk.
Bu süpernovalar, içlerinde biriken plazmayı çevreye saçarken gaz ve tozları da iterek büyük bir alanı temizlemiş.
Bu tür yapılar, yıldızların doğuşu ve ölümüyle şekillenen bir galaktik geri bildirim mekanizmasının parçası olarak görülüyor.
Bilim insanları uzun zamandır bu bölgenin varlığını, enerjisi düşük “yumuşak X-ışınları” sayesinde tahmin ediyordu.
Bu ışınların uzayda çok uzun mesafeler kat edemeden emildiği bilindiğinden, onları tespit edebilmek, çevrede absorbe edilebilecek madde bulunmadığı anlamına geliyordu.
eROSITA’nın Dünya’dan yaklaşık 1,5 milyon kilometre uzaklıktaki konumundan yapılan ölçümler, Dünya atmosferinden etkilenmeden oldukça zayıf radyasyon izlerinin tespit edilmesini sağladı.
Bu veriler, 1990’da fırlatılan Alman ROSAT teleskobunun verileriyle birleştirilerek bugüne kadarki en net X-ışını gökyüzü haritası elde edildi.
Ancak bu son derece hassas ölçümler başka bir sürprizi daha ortaya çıkardı: Samanyolu’nun kuzey kısmı, güneyine kıyasla belirgin biçimde daha soğuktu.
Bu durum, Yerel Sıcak Kabarcık’ın galaktik diskin dışına doğru yayıldığını, en az dirençle karşılaştığı yön olan kuzeye doğru genişlediğini gösteriyor.
Araştırmanın ortak yazarlarından Dr. Michael Freyberg, özellikle Centaurus yönüne uzanan yıldızlar arası tünelin, çevredeki soğuk yıldızlar arası maddeyi yararak ilerlediğini ifade etti.
Bu yapının yanı sıra, daha önce bilinen Canis Major yönündeki tünel de bu çalışmayla daha hassas şekilde ölçüldü.
Bilim insanları bu ikinci tünelin Yerel Sıcak Kabarcık ile Dünya’dan 1500 ışık yılı uzaklıktaki Gum Bulutsusu arasında uzandığını düşünüyor.
Araştırma, bu tünellerin yıldız doğum bölgelerini birbirine bağlayan geniş çaplı bir sıcak plazma ağının parçası olabileceğini öne sürüyor.
Ayrıca Güneş’in bu sıcak bölge içinde doğmadığı, galaksi içinde hareketi sırasında birkaç milyon yıl önce bu kabarcığın içine rastlantısal olarak girdiği düşünülüyor.
Dr. Gabriele Ponti, "Güneş’in yaşına kıyasla çok kısa bir süre önce Yerel Sıcak Kabarcık’a girdiğini biliyoruz. Bugün merkezdeymiş gibi görünmesi tamamen tesadüf" diyerek Güneş Sistemi’nin galaktik yapılar içinde rastlantısal bir konumda bulunduğunu vurguladı.
SÖZCÜ
