Akkuyu’nun kaderi Sinop’a mı bağlı?

Türkiye’nin ilk nükleer santrali olan Akkuyu’da işler durma noktasına geldi. Siemens Energy’nin, Rusya’ya yönelik yaptırımlar nedeniyle bazı önemli parçaların ihracatını durdurması, teknik gecikmelere yol açtı. Ancak İngiltere merkezli haber ajansı Reuters’a göre asıl kriz, finansmanda. Haber ajansının iddiasına göre, Rosatom’un projeye aktarması beklenen 7 milyar dolarlık fon hâlâ gelmedi. Üç reaktörün inşaatı geçici olarak askıya alındı.

Akkuyu’daki bu yavaşlamanın arkasında, diplomatik bir gerilim olduğu konuşuluyor. Türkiye’nin Sinop’ta inşa etmeyi planladığı ikinci nükleer santral için Güney Kore ve Çin firmalarıyla masaya oturması, Moskova’yı rahatsız etti. Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, daha önce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Sinop projesini de kendilerine vermek istediğini söylemişti. Ancak Ankara, alternatiflerle görüşmeye devam ediyor.

FİDAN DEVREDE

Bu tansiyonun gölgesinde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçen hafta Moskova’ya giderek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le bir araya geldi. Reuters’ın geçtiği habere göre Fidan, görüşmede Akkuyu’daki sorunların çözümü için destek istedi. Aynı basın toplantısında Fidan, Putin’den Gazprom ile BOTAŞ arasında süren müzakerelere de destek vermesini talep etti.

BOTAŞ’ın Rusya’ya olan doğal gaz borcunun yaklaşık 27 milyar dolara ulaştığı iddia ediliyor. Ankara bu borcun yapılandırılması için Moskova’yla görüşmelerini sürdürüyor. Akkuyu’daki gecikme ve Sinop’un kime verileceği tartışması, Türkiye-Rusya enerji ilişkilerinde yeni bir pazarlık sürecini işaret ediyor.

Japonya istiyordu vazgeçti

Bugün Çin, Kore ve Rusya ile görüşüldüğü iddia edilen Sinop Nükleer Güç Santrali için ilk olarak Japonya ile görüşülmüştü. Japonya’nın liderliğinde kamu ve özel kurumların oluşturduğu Japon-Fransız konsorsiyumu tarafından üstlenilen nükleer enerji santrali projesinden Japon tarafı maliyet artışı nedeniyle vazgeçti.

20 milyar $’lık proje bitmiyor

Santral çalışmaları 15 yıl önce başladı. 2010’da Rusya-Türkiye arasında ilk imzalar atıldı. Çalışmalar 2013’te başladı. 2023’te bitmesi planlanıyordu. Ancak 2025’e gelindiğinde yalnızca 1’inci ünitenin inşaatı tamamlanabildi. 20 milyar dolarlık proje, çoğunluğu Rus sermayeli olan Akkuyu Nükleer AŞ tarafından yürütülüyor.

Gecikmede ambargo da etkili

Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte Avrupa’nın Rusya’ya ambargo uygulaması da projeyi olumsuz etkiledi. Gecikmeden Alman sanayi devi Siemens sorumlu tutuldu. Siemens, 2024’te yaptığı açıklamada gerekli ihracat ve gümrük izinlerinin verilmediğini kaydetti ve federal hükümete işaret etti.

Fiyatlar ortalamanın 2-3 katı

Akkuyu Santrali Rusya’nın Türkiye’deki ilk yap-işlet-devret projesi olacak. Türkiye, üretilen enerjiyi 15 yıl boyunca Akkuyu Nükleer AŞ’den satın alacak. Türkiye, enerji karşılığında Rosatom’a 15 yıl boyunca kilowatt saat başına 12.35 sent ödeyecek. Bazı analistler bunun dünya ortalamasının 2-3 kat üzerinde olduğunu vurguluyor.