Borç ahtapotu!

Merkez Bankası, yılın ilk Finansal İstikrar Raporu’nu yayımladı. Raporda hanehalkı borcunun GSYH’ye oranının düşük seviyede sürdüğü belirtilse de borçluluğun bireysel kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarında (KMH) yoğunlaştığı belirtildi. Raporda bireysel kredi büyümesi ile ilgili “Bireysel kredi büyümesinde bireysel kredi kartı (BKK) ve ihtiyaç kredisi belirleyici olmaya devam ederken bireysel kredi büyümesi bu yıl bir miktar hız kaybetmiştir” denildi.

Raporda BKK borcunun bireysel kredilerdeki payının yüzde 47’ye ulaştığı kaydedildi. BKK’nin ihtiyaç kredilerini geride bıraktığı, en yaygın kullanılan borçlanma aracı olduğu belirtildi. Son dönemde kullanımı yüksek seyreden KMH’nin bireysel kredilerdeki payının yüzde 12’ye ulaştığı, ihtiyaç kredisindeki payının ise yüzde 32’nin üzerine çıktığı kaydedildi. Raporda tüketici enflasyonu, dijitalleşme kaynaklı kullanım kolaylıkları gibi faktörlerin kredi kartı bakiye büyümesini desteklediği vurgulandı. Ayrıca tüketicilere kısa vadeli ihtiyaçları için kolay erişilebilir finansman imkânı sağlayan ve Mart ayı sonuna kadar herhangi bir büyüme sınırına tabi olmayan KMH kullanımının da güçlü seyrettiği belirtildi.

2025 Mart itibarıyla kredi kartı kullananların sayısının 29,3 milyona ulaştığı kaydedildi. Eylül 2024’te bireysel kredi kartı borçlarına yönelik yapılandırmanın etkisiyle önceki rapor döneminde yüzde 12,2 olan asgari altı ödenen borcun payının yüzde 11,8’e gerilediği ifade edildi. Öte yandan en az bir gün gecikmeli toplam borcun, BKK bakiyesine oranı yüzde 27,3 ile tarihsel ortalamasının yaklaşık 5 puan üzerinde olduğuna dikkat çekildi. Rapor, varlık yönetim şirketlerinde biriken borç tutarının hızla arttığını da gösterdi. Geçen yılın aynı çeyreğinde 47 milyar TL olan varlık yönetim şirketlerinin alacaklarının yılın ilk çeyreğinde 79 milyar TL’ye ulaştığı görüldü. Verilerine göre bu kişilerin sayısı 2 milyon 76 bin oldu.

Bankacılık sektörünün toplam tahsili gecikmiş alacak (TGA) oranının artarak yüzde 2,1 seviyesine yükseldiği bu yükselişte bireysel TGA oranındaki artışın belirleyici olduğu kaydedildi. Bireysel TGA oranının yüzde 3,7 ile tarihsel ortalamasının üzerine çıktığına değinildi. Bu yılın ilk çeyreği itibarıyla ödemesi geciken bireysel kredilerin brüt kredilere oranı yüzde 4,7’ye, firma kredilerinin oranının ise yüzde 1,2’ye yükseldi. Mart 2024’e kıyasla gecikmedeki gün sayısına göre üç grup altında takip edilen kredilerin tüm gruplar bazında arttığı ifade edildi. Ödemesi geciken ihtiyaç kredilerinin oranının yüzde 5,4, kredi kartlarının oranının yüzde 5,1 seviyesine ulaştığı belirtildi.