İşlem Maliyetleri ve Hukuk

Ronald Coase'un ekonomiye yaptığı birçok katkıya rağmen, en çok Sosyal Maliyet Sorunu adlı makalesinin sadece küçük bir parçası olan Coase Teoremi olarak adlandırılan şeyle ünlüdür . Basitçe söylemek gerekirse, yeterince düşük işlem maliyetlerinin olduğu bir dünyada mülkiyet hakları, kurumlar ve yasa önemli değildir. Haklar rastgele atanırsa, sonuç her zaman verimli bir sonuca doğru eğilim gösterecektir: Bir sorunun caydırıcılığı, düşük maliyetli kaçınan kişiye düşecektir. Ancak, işlem maliyetleri yüksek olduğunda, hakların atanması kesinlikle önemlidir . Çatışmalar iki (veya daha fazla) taraf arasındaki etkileşim nedeniyle ortaya çıkar ve bu nedenle, bir taraf "yanlış" olsa bile, reform görevini atamak için en iyi taraf olmayabilir. Coase'un kendisi de açıkladığı gibi:

Bu tür analizlerin çoğu ekonomisti götürdüğü sonuçlar, fabrika sahibinin dumandan zarar görenlere verilen zarardan sorumlu tutulmasının veya alternatif olarak fabrika sahibine, üretilen duman miktarına göre değişen ve parasal olarak vereceği zarara eşdeğer bir vergi konulmasının veya son olarak fabrikanın yerleşim bölgelerinden (ve muhtemelen duman emisyonunun başkaları üzerinde zararlı etkileri olacağı diğer alanlardan) hariç tutulmasının istendiğidir. Benim iddiam, önerilen eylem yollarının uygunsuz olduğudur, çünkü bunlar mutlaka veya genellikle istenilmeyen sonuçlara yol açmaktadır.

Hakimler, en azından fiili anlamda, yüksek işlem maliyeti ortamında hakların devredilmesinin önemli ölçüde önemli olduğunun farkında gibi görünüyor . İki taraf arasında bir anlaşmazlık çıktığında, hakimler genellikle bir uzlaşma için baskı yaparlar: tarafların kendi aralarında arzu edilen çözümün ne olduğunu tartışmalarına izin verirler. Hakimler, bir kararı zorlamak zorunda kalacakları bir konuma yerleştirilmek istemiyor gibi görünüyor. (Elbette, hakimlerin sadece iş yüklerini mümkün olduğunca azaltmak istedikleri ve bu yüzden uzlaşma için baskı yaptıkları söylenebilir. Muhtemelen birincil neden budur; hakimler aşırı çalışıyor. Ancak asıl nokta şu: hakimler ekonomik verimliliğe değer veriyormuş gibi davranıyorlar).

Ancak bazen işlem maliyetleri (müzakere maliyetlerini de içerir) bir anlaşmanın kolayca gerçekleşmesine izin vermez. Bunun önemli bir yolu, bir anlaşmazlıkta her iki tarafın da birbirine oldukça kızgın olmasıdır. George Mason Üniversitesi profesörü John Schuler ve benim 2019 Econlib makalemizde belirttiğimiz gibi, Have Coase – Will Travel * öfke, üzüntü, hayal kırıklığı vb. müzakereyi zorlaştırır; bunlar gerçekten de işlem maliyetleridir. Yargıçların bu işlem maliyetlerini azaltmak için sınırlı araçları vardır.

Son birkaç on yılda işlem maliyetlerini azaltmak için ortaya çıkan bir yöntem arabuluculuktur. Arabuluculuk, uyuşmazlığı çözmeye çalışmak için hukukun gölgesinde yürütülen özel bir süreçtir. Hakimler arabuluculuk önerebilir veya süreç taraflarca gönüllü olarak talep edilebilir. Her iki durumda da arabulucular her iki tarafla müzakereyi kolaylaştırarak bir uzlaşma yaratmaya çalışırlar.

Arabulucular, mutlaka hukuk uzmanı olmadıkları için yargıçlardan farklıdır. Tarafları bağlama yetkileri yoktur. Yaptırım veya sonuç koyma yetkileri yoktur. Dahası, müzakere sürecinde aktiftirler: taraflarla konuşabilir, başkalarının duygularını aktarmaya çalışabilir, tarafları sorun çözmede yaratıcı olmaya teşvik edebilirler, vb. Bir anlamda, her şeyden çok bir terapisttirler.

Arabuluculuk süreci, işlem maliyetlerini azaltmanın ve karşılıklı olarak faydalı çözümlere ulaşmanın bir yolu olarak ortaya çıkmıştır. Bu anlamda, çok Coase'cidirler. Diğer aracılar gibi, işlem maliyetlerini azaltırlar ve yasal süreci daha verimli hale getirmeye çalışırlar.

Richard Posner'dan modern zamanlara kadar birçok genel hukuk bilgini, genel hukukun erdemlerinden birinin ekonomik verimliliğe yönelmesi olduğunu savunur. Arabuluculuğun müzakereyle ilgili işlem maliyetlerini azaltmanın bir yolu olarak ortaya çıkması bu noktanın ek bir kanıtıdır.

*Bunun sınıfta nasıl kullanılacağına dair bir tartışma için Jon Murphy, John Schuler ve Jadrian Wooten'ın Have Coase – Will Travel: New Ways to Teach Coase Using Old Media (2020) adlı kitabına bakın. Journal of Private Enterprise 25 (4), 71-86.