Rus casuslarının oğlu, BC devekuşu katliamının yasal yolunu nasıl açtı?
Kanada vatandaşlığı için verdiği mücadelede Alexander Vavilov, Perşembe günü BC'deki Universal Ostrich Farms'ın sahiplerine tanınmayan bir fırsatı yakaladı: Kanada'nın en üst mahkemesinde davasını savunma şansı.
Bu süreçte Rus casusların oğlu, BC kuşlarının altı yıl sonra mahvolmasına yol açacak olan karar alma "makullüğü" için yasal bir eşik belirledi.
Bu eşik ve Vavilov'un adı, Kanada Yüksek Mahkemesi'nin bu hafta yeniden değerlendirmeyi reddettiği alt mahkeme kararlarının her yerine yapıştırılmış durumda ve bu durum, Kanada Gıda Denetim Ajansı'nın (CFIA) geçen Aralık ayında yüzlerce devekuşunun itlaf edilmesini emreden kararının gerekçesini oluşturuyor.
En üst mahkeme hiçbir zaman bir davayı reddetmek için gerekçe sunmasa da, Federal Temyiz Mahkemesi Eylül ayında devekuşu çiftliğinin sahiplerinin "ciddi veya tartışılabilir bir konu" ortaya koymayan argümanlarla Kanada Yüksek Mahkemesi'nde başarılı olmalarının pek mümkün olmadığını açıkça belirtti .
Vavilov, 1994 yılında Toronto'da, takma isimler altında Kanadalı gibi davranan Rus casusların çocuğu olarak dünyaya geldi. Bu casuslar daha sonra ABD'de tutuklanıp casuslukla suçlanacaktı. Hikayeleri, popüler televizyon dizisi The Americans'ın temelini oluşturdu.
2014 yılında Kanada Vatandaşlık Sicil Dairesi, Kanada'da doğan kişilere Kanada vatandaşlığı verilmesi kuralının diplomatların ve diğer temsilciler ile yabancı hükümetlerin çalışanlarının çocuklarını muaf tuttuğu sonucuna vararak Vavilov'un vatandaşlığını iptal etti .
Karara Federal Mahkeme'de itiraz etti ve Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik Bakanı ile Kanada Yüksek Mahkemesi'ne kadar uzanan bir mücadeleye yol açtı.
Yüzeysel olarak bakıldığında bu gerçekler, kuş gribi tehdidi nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan BC'nin Edgewood kentindeki bir çiftlikte yaşayan 300'den fazla devekuşunun durumundan milyonlarca mil uzaktaymış gibi görünebilir.
Ancak her iki davanın da temelinde yatan sorun, mahkemelerin takdirî politika kararlarını incelemedeki rolüdür.
Federal Temyiz Mahkemesi Yargıcı Gerald Heckman geçen Eylül ayında, "Yüksek Mahkeme'nin [Vavilov davasında] amacı, idari karar vericilerin geniş bir yelpazesine uygulanabilen, yargısal incelemeye yönelik tutarlı ve birleşik bir yaklaşım geliştirmekti" diye yazmıştı.
"Buna Mahkeme tarafından incelenen CFIA kararları da dahildir."
'Hukuk uzmanları, halk sağlığı uzmanları değil'CFIA, 31 Aralık 2024'te, Universal Devekuşu Çiftliği'nde önceki üç hafta içinde ölen yaklaşık 25 ila 30 devekuşundan ikisinin karkaslarından pozitif kuş gribi sonuçlarının alınmasından itibaren 41 dakika içinde kuşların itlaf edilmesini emretti.
Universal Ostrich'in sahipleri, CFIA'nın sözde "ezme" politikasından muafiyet başvurusunda bulundu. Bu politika, Kanada'nın hayvan sağlığına, insan sağlığına ve uluslararası ticaretine zarar verme potansiyeli olan virüslerin yayılmasını "enfekte popülasyonların hızla ortadan kaldırılması" yoluyla engellemeyi amaçlıyor.
Kurum, kuşların iddia edilen "nadir ve değerli genetiği" ve çiftliğin etkilenen devekuşlarının sürüden ayrıldığı yönündeki iddialarına dayanan muafiyet başvurusunu reddetti.
Universal Ostrich'in sahipleri, hem kuşların imhasına ilişkin ilk bildirimin hem de daha sonra itlaftan muaf tutulmalarının reddedilmesinin yargısal olarak incelenmesi için Federal Mahkeme'ye başvurdu.
Dava oradan Federal Temyiz Mahkemesi'ne ve Kanada Yüksek Mahkemesi'ne taşındı.
Vavilov davasının belirlediği standart, bir kararın "haklılık, şeffaflık ve anlaşılırlık sergileyip sergilemediğini ve ilgili olgusal ve yasal kısıtlamalara göre haklı olup olmadığını" sorgular.
Devekuşları hakkındaki ilk Federal Mahkeme kararı bu standardı hatırlatıyor ve hakimlerin "bilimsel tartışmalardan uzak durmaları ve karar vericilerin uzmanlıklarını makul ve usule uygun adil kararlar almak için kullanıp kullanmadıklarına odaklanmaları gerektiğini" vurguluyor.
Yargıç Russel Zinn, çiftlik sahiplerine karşı verdiği ilk kararda, "Hakimler hukuk uzmanıdır; halk sağlığı, viroloji, epidemiyoloji veya veterinerlik alanında uzman değildir" ifadelerini kullandı.
"Makullük, CFIA'nın kararlarına ilişkin açıklamalarının, bu kararlara nasıl ulaştığına dair ikna edici bir hikaye anlatıp anlatmadığını sorgular... Usul adaleti, karar alma sürecinin kendisiyle ilgilidir, sonuçla değil."
Bilimsel tartışma yapmak mahkemenin görevi değilHayvan hakları, hastalığın ölümcüllüğü ve hayatta kalan devekuşlarının kuş gribiyle mücadelede anahtar rol oynayabileceği iddiaları üzerine tartışmalar önemli ilgi çekti ; ancak mahkeme dışındaki tartışmalar, içeride yaşananlardan farklıydı.
Zinn, söz konusu virüsle ilgili olarak "kimin biliminin 'daha iyi' olduğuna karar vermenin kendi işi olmadığını" söyledi.
"Bu yarışmada bir kazanan belirlemek, bu Mahkemenin makul olup olmadığının incelenmesinde iki büyük günah işlemesine yol açacaktır" diye yazdı.
"Öncelikle, bu Mahkeme'yi geniş kapsamlı bir politika kararının makul olup olmadığının değerlendirilmesinin meşru kapsamının ötesine geçmeye teşvik edecektir. İkinci olarak, bu Mahkeme'yi fiilen bir bilim akademisi ve immünoloji, hayvan ve halk sağlığı alanlarında bir hakikat hakemi haline getirecektir."
Bu amaçla Zinn, "sağduyulu" karar almayı desteklediği iddia edilen argümanlara karşı uyardı.
"Karar alma sürecinde sağduyu, ancak sıradan bireyler alınan karar türüne aşina olduklarında veya rutin olarak maruz kaldıklarında gerçek anlamda 'sağduyulu' ve 'mantıklı' hale gelir" diye yazdı.
"Burada durum böyle değil. Kuş gribinin yayılmasını yönetmede alınan karmaşık, bilim odaklı ve yüksek riskli kararlar, ortak yaşam deneyiminin çok dışında kalıyor."
'Hakimlerin taş kalpleri yoktur'Vavilov davasında, Kanada Yüksek Mahkemesi, kendisinin vatandaşlıktan çıkarılması kararını makul bulmadı .
Mahkeme, söz konusu durumda karar vericinin, diplomatik dokunulmazlık verilmemiş yabancıların çocuklarına (casus olsalar bile) açıkça uygulanmayan bir yasanın yorumunu gerekçelendiremediğini söyledi.
Ancak makul olma standardı, hayvanların ve insanların sağlığını güvence altına almak ve "Kanadalıların geçim kaynakları ve gıda güvenliği için bağımlı oldukları tarım endüstrisini korumakla" görevli bir kurum tarafından düzenlenen devekuşu çiftçileri için tam tersi oldu.
Kanada Yüksek Mahkemesi, görünüşe göre, itlaf emri verme kararının -ya da daha sonra CFIA'nın kararını inceleyen yargıçların kararlarının- mantıksız olduğunu düşündürecek hiçbir şey görmedi.
"Hakimlerin taş kalpleri yoktur. Tüm insanlar gibi biz de insanlar ve baktıkları hayvanlar arasında gelişen duygusal bağları anlıyoruz," diye yazdı Heckman.
"Mahkemenin her iki seviyesi de CFIA'nın bu davanın koşullarında yetkisini makul bir şekilde kullandığına ve politikasının yasal olduğuna karar verdi."
cbc.ca
