Migracja rośnie w siłę: jak AfD i lewica zyskują zasięg w internecie

Dla młodych ludzi w wieku od 16 do 27 lat TikTok i Instagram są obecnie najważniejszymi kanałami angażowania się w politykę. Dowodzi tego nowe badanie „Jak sprzedać demokrację online (szybko)” przeprowadzone przez Fundację Bertelsmanna i berliński think tank Progressive Center. Kluczowy wniosek: żaden temat nie cieszy się tak dużym zainteresowaniem w mediach społecznościowych jak migracja. W szczególności AfD wykorzystuje to, aby zwiększyć zasięg.

Naukowcy przeanalizowali prawie 31 000 filmów z drugiej połowy 2024 roku i przeprowadzili ankietę wśród 1748 młodych osób w wieku od 16 do 27 lat. Odkryli, że posty dotyczące migracji wywołują znacznie więcej interakcji niż treści dotyczące klimatu, problemów społecznych czy edukacji. Migracja stała się „magnesem przyciągającym uwagę” – niezależnie od tego, czy posty zawierają fakty, czy są silnie emocjonalne.

Algorytmy nagradzają przesadę

Różnice między platformami są wyraźne: na Instagramie dominują osobiste historie, zdjęcia i autopromocja, podczas gdy na TikToku dominują prowokacje i ataki. Strategia AfD jest szczególnie uderzająca. Około trzy czwarte postów zawiera ataki na inne partie lub instytucje, wiele z nich w kontekście polityki migracyjnej i azylowej. To stawia AfD daleko przed wszystkimi innymi partiami. Sojusz Sahry Wagenknecht (BSW) i Partia Lewicy również częściej stosują formaty ataków, podczas gdy SPD, Zieloni i Volt koncentrują się przede wszystkim na autopromocji i osobistych historiach. Jednak te osiągają znacznie mniejszą widoczność. Filmy CDU/CSU składają się głównie z autopromocji, profesjonalnie wyprodukowanych klipów i klasycznych wycinków prasowych. Ataki na przeciwników politycznych są stosunkowo rzadkie, a zatem ich zasięg jest tu również mniejszy.

Badanie wyraźnie pokazuje, że algorytmiczny feed platform nagradza treści o charakterze konfliktowym i wyolbrzymiającym. Ataki osiągają średnio o około 40% większy zasięg niż czysta autopromocja. Migracja jest szczególnie dobrze dopasowana do krótkich, emocjonalnie nacechowanych klipów – często z kluczowymi słowami i wyrazistymi obrazami. Dla młodych ludzi oznacza to, że napotykają treści dotyczące migracji głównie wtedy, gdy partie polityczne i influencerzy wyolbrzymiają i polaryzują ten problem. Wielu młodych ludzi wyraziło również chęć większej obiektywności, liczb i jasnych faktów w badaniu. Jednak infografiki lub stonowane filmy objaśniające często gubią się w algorytmie.

Autorzy badania ostrzegają przed konsekwencjami. Jeśli partie takie jak AfD celowo będą budować zasięg wokół kwestii migracyjnych i opierać się głównie na atakach, może to w dłuższej perspektywie zmienić dyskurs polityczny. To nasiliłoby polaryzację, a obiektywne debaty straciły na widoczności. To stawia partie demokratyczne przed dylematem: te, które ignorują migrację, ryzykują, że osiągną niewielki zasięg. Te, które się nią zajmują, ryzykują, że ulegną tej samej logice eskalacji i ataku. Badanie zaleca zatem opracowanie autentycznych i zorientowanych na dialog formatów – aby podejść do kwestii migracji w zróżnicowany sposób, nie oddając głosu populistom.

Młodzi ludzie chcą autentyczności

Około 80% respondentów deklaruje, że korzysta z Instagrama codziennie lub kilka razy dziennie, podczas gdy w przypadku TikToka odsetek ten wynosi około 60%. Zazwyczaj nie szukają treści politycznych; zamiast tego podpowiadają im je algorytmy w kanale. Prawie połowa respondentów deklaruje, że regularnie styka się z polityką w ten sposób. Pochodzenie treści odgrywa kluczową rolę. Tylko 38% respondentów śledzi bezpośrednio partie lub polityków; znacznie więcej (około 60%) polega na influencerach politycznych. Wydają się zatem bardziej przystępni, zrozumiałi i autentyczni niż tradycyjni politycy.

Format również ma znaczenie: filmy typu selfie, w których influencerzy mówią bezpośrednio do kamery, cieszą się popularnością wśród młodych użytkowników. Partie polityczne jak dotąd rzadko korzystały z takich formatów – zaledwie 13% ich filmów jest w ten sposób tworzonych. Z drugiej strony, filmy z tańcem, które stanowiły około dwóch procent przebadanego materiału, są uważane za „zabójców zasięgu”. Wielu młodych ludzi krytycznie podchodzi do internetowej komunikacji politycznej partii politycznych. Uważają ją za zbyt powściągliwą, technicznie słabo zrealizowaną i często zbyt skomplikowaną pod względem treści. Oczekują autentyczności, jasnego języka, dobrej jakości dźwięku i obrazu oraz treści odzwierciedlających rzeczywistość.