Rządowa propozycja podniesienia podatków od kontraktów naftowych może wywołać falę pozwów

RIO DE JANEIRO – Jeśli rząd Luiza Inácio Luli da Silvy (PT) zrealizuje propozycję zwiększenia stawki specjalnego udziału w kontraktach dotyczących złóż ropy naftowej o wysokiej produkcji – w celu zastąpienia podwyżki podatku od operacji finansowych (IOF), która spotykała się z dużym oporem – będzie musiał przygotować się na lawinę pozwów, podobnie jak miało to miejsce w przypadku wprowadzenia podatku od eksportu ropy naftowej na początku urzędowania obecnego rządu, czyli w 2023 r.

Jak powiedział prezes Brazylijskiego Instytutu Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego (IBP), Roberto Ardenghy , w wywiadzie dla Estadão/Broadcast , rząd zapłacił za to, aby zobaczyć, co się dzieje, i teraz grozi mu dług w wysokości ponad 6 miliardów reali.

„Poprosiliśmy ich o wycofanie podatku eksportowego, ponieważ był on ewidentnie nielegalny. Utrzymali środek tymczasowy (MP), pobierali go przez 6 miesięcy, ale nie mieli odwagi, aby go odnowić i MP wygasł” – dodał Ardenghy.

Aby zapobiec ponownemu wystąpieniu takiej sytuacji, IBP wysłało w piątek wieczorem, 6-go, list do ministerstw górnictwa i energetyki, finansów i Izby Cywilnej z opinią techniczną na temat środka, który nie został jeszcze oficjalnie ogłoszony. W niedzielę, 8-go, minister finansów Fernando Haddad spotka się z liderami partii, aby sfinalizować pakiet alternatywnych propozycji dla IOF - a za kulisami mówi się, że zwiększenie Specjalnego Uczestnictwa byłoby jednym z tych środków.

Ardenghy uważa jednak, że najskuteczniejszym rozwiązaniem dla rządu byłoby przyspieszenie aukcji ropy naftowej i sprzedaż nielicytowanych terenów przedsolonych (ta ostatnia kwestia jest obecnie procedowana w formie ustawy w Kongresie), co mogłoby wygenerować około 15 miliardów R$, czyli połowę kwoty, którą rząd stara się zbilansować.

W przypadku specjalnego uczestnictwa, ostrzegał dyrektor, problem polega na tym, czy decyzja rządu, która nie jest jeszcze oficjalna, wpłynie na umowy już podpisane.

Podatek jest nadzwyczajną rekompensatą finansową, którą koncesjonariusze są winni za eksplorację i produkcję ropy naftowej lub gazu ziemnego ze złóż o dużej objętości produkcji. W pierwszym kwartale 2025 r. łączna kwota zebrana wyniosła 8,7 mld R$, z czego połowa trafiła do Unii; 40% do czterech stanów produkujących (Rio, São Paulo, Amazonas i Espírito Santo), a pozostała część do 21 gmin.

Opinia

Według Daniela Sarmento , byłego prokuratora federalnego, profesora prawa konstytucyjnego w UERJ oraz magistra i doktora prawa publicznego w UERJ, rząd ryzykuje naruszeniem trzech punktów konstytucyjnych, jeśli zmieni stare kontrakty naftowe. Ponadto stawka specjalnego uczestnictwa określa cenę, jaką inwestor zapłacił za obszar, która mogłaby być inna, gdyby firma wiedziała, że ​​stawka ulegnie zmianie.

„Jeśli zmieniasz poprzednie umowy, łamiesz Konstytucję. Z jednej strony, łamiesz ochronę praw nabytych i doskonałych aktów prawnych; z drugiej, łamiesz uzasadnione zaufanie; a po trzecie, wpływasz również na równowagę ekonomiczną i finansową umowy, ponieważ nakładasz dodatkowe obciążenia na koncesjonariuszy, a rząd nie ma możliwości ich zrekompensowania” – wyjaśnił Sarmento.

„Wymuszanie podwyżki w przypadku poprzednich umów jest bardzo prostą kwestią prawną, ponieważ ewidentnie nie można tego zrobić. Brazylijska konstytucja chroni nabyte prawa i doskonały akt prawny, czyli rząd może zwiększyć kwotę w przypadku nowych umów, ale nie może chcieć, aby dotyczyło to poprzednich umów” – dodał.

Niepewność prawna

Ardenghy i Sarmento podkreślili, że zmiana umów, które zostały już podpisane, stwarza sytuację niepewności prawnej. „Nasze projekty są bardzo długoterminowe: kupujemy pole, a będzie ono produktywne dopiero za osiem lub dziesięć lat. Stabilność regulacyjna przez cały okres obowiązywania umowy jest niezbędna do przyciągnięcia inwestycji” – podkreślił Ardenghy.

Przedstawiciele firm naftowych działających w Brazylii obawiają się niepewności prawnej, jaką taka zmiana wniosłaby do sektora, w przededniu kolejnej aukcji obszarów ropy naftowej i gazu ziemnego, która odbędzie się 17 czerwca. W tym roku zaplanowano dwie aukcje obszarów przedsolnych.

„Jeśli wystawisz więcej obszarów na licytację i jednocześnie wskażesz, że zwiększysz udział specjalny, pozbawisz te obszary atrakcyjności. To tak, jakbyś jedną ręką dawał, a drugą zabierał. Każda zmiana udziału specjalnego, nawet od teraz, zaszkodzi atrakcyjności aukcji”, mówi Ardenghy. Zwraca również uwagę, że sektor naftowy ma już wysokie obciążenie podatkowe, płacąc około 69% - czyli równowartość dwóch z trzech wyprodukowanych baryłek.