Powrót do XVII wieku

Konflikt między rządami amerykańskim i chińskim dotyczący ograniczenia eksportu — pierwiastków ziem rzadkich w jednym kierunku i innych towarów w drugim kierunku — został nazwany nową wojną handlową „łańcucha dostaw”. The Wall Street Journal napisał („ Łańcuchy dostaw stają się nowym polem bitwy w globalnej wojnie handlowej ”, 11 czerwca 2025 r.):

Najważniejsza lekcja płynąca z ostatniego starcia w wojnie handlowej między USA a Chinami: nadeszła era uzbrojonych łańcuchów dostaw.

Weaponization to to, co robią rządy, gdy interweniują w sprawy innych. Nie tylko uzbrajają handel przeciwko zagranicznym władcom, ale taryfy i inne bariery handlowe są bronią dla rządu, aby faworyzować niektórych krajowych producentów przeciwko krajowym konsumentom, a także przeciwko innym krajowym producentom.

Konflikt o eksport oznacza powrót do XVII i XVIII wieku. Rządy krajowe często ograniczały nie tylko import zagraniczny, ale także eksport zagraniczny. Eksport zboża był zakazany, gdy nieurodzajne zbiory powodowały wzrost cen lub rządowe kontrole cen powodowały niedobory. We Francji kontrolowano nawet przepływy zboża między regionami. Jak wyjaśniłem w poprzednim poście , brytyjski rząd zakazał kiedyś eksportu niektórych maszyn, aby uniemożliwić zagranicznym producentom tekstyliów konkurowanie z krajowymi producentami. Próbował również zapobiec emigracji wyspecjalizowanych pracowników znających się na tych maszynach. Embarga były bronią wojenną.

Jak żartowali ekonomiści, protekcjonizm to to, co robimy sobie, a co robią nam zagraniczni wrogowie w czasie wojny. Oczywiście „to, co robimy sobie” należy czytać jako „to, co niektórzy z nas robią innym spośród nas”.

Pierwiastki ziem rzadkich to pierwiastki chemiczne występujące w minerałach i wykorzystywane do produkcji magnesów i wielu produktów high-tech o zastosowaniu cywilnym i wojskowym, tak jak w przypadku wielu towarów. Ograniczenie lub zablokowanie ich eksportu z Chin podniosłoby ich ceny w pozostałej części świata, a tym samym zmniejszyłoby ich wykorzystanie do ich najbliższych najcenniejszych odpowiedników. Na przykład cena dysprozu wzrosła ponad dwukrotnie w ciągu ostatnich dwóch miesięcy. Osoby niezaznajomione z ekonomią często ignorują rolę cen w unikaniu niedoborów . Należy również zauważyć, że substytuty praktycznie zawsze istnieją, ale im mniej doskonały jest substytut, tym mniej wydajne lub droższe będzie jego wykorzystanie (patrz mój post „ Wojna i ekonomiczna koncepcja substytucji ”). Ponadto 30% pierwiastków ziem rzadkich znajduje się poza Chinami, w tym w USA. Prawdą jest, że dziewięć dziesiątych ich przetwórstwa jest skoncentrowane w Chinach, a budowa nowych zakładów zajmuje trochę czasu, ale co najmniej jedna prywatna firma już planuje otwarcie takiego zakładu w USA — argument ten przedstawił Don Boudreaux (patrz także „ Fabryki metali ziem rzadkich powstają poza Chinami ”, Wall Street Journal , 18 maja 2025 r.).

W obecnej sytuacji rząd USA, w osobie Donalda Trumpa, rozpoczął wojnę handlową. Gdy rząd Chin odpowiedział represjami, rząd USA jeszcze bardziej zwiększył cła na towary importowane z Chin. W połowie maja spotkanie przedstawicieli obu rządów w Genewie częściowo cofnęło cła i wstrzymało cykl represji. Jednak później rząd Chin ograniczył eksport metali ziem rzadkich, podczas gdy rząd USA zaostrzył kontrolę eksportu chipów i edukacji (poprzez ograniczenie chińskich wiz studenckich w Ameryce). 5 czerwca pan Trump, który czekał na daremny telefon od pana Xi i skłamał , że go otrzymał, w końcu mrugnął i zadzwonił do niego .

W zeszłym tygodniu w Londynie odbyło się dwudniowe spotkanie asystentów gabinetowych obu obozów. Obie delegacje uzgodniły niepublikowane „ramy” powrotu do porozumienia genewskiego. W zamian za tymczasowe złagodzenie przez chiński rząd ograniczeń dotyczących eksportu metali ziem rzadkich i magnesów do Ameryki, administracja Trumpa zaproponowała złagodzenie własnych ograniczeń dotyczących sprzedaży silników odrzutowych i etanu, a także chińskich wiz studenckich („ Trump nie ma strategii handlowej z Chinami ”, Wall Street Journal , 11 czerwca 2025 r.). Jednak, jak stwierdza redakcja, „szczegółów jest niewiele”.

Po tym, jak kiedyś pompatycznie oświadczył, że „ wojny handlowe są dobre i łatwe do wygrania ”, władca wielkiego kolektywu narodowego mniej więcej błagał władcę innego dużego kolektywu, aby pozwolił nam importować to, czego potrzebujemy! Ponieważ władcy kolektywni, w swojej okazałości , nie lubią żebrać, groźby nigdy nie są daleko za ich umowami. „Zabronię moim poddanym importować z twoich i eksportować do twoich” może przekształcić się w „Dostanę od ciebie to, czego chcę”.

Patrząc na to wszystko z punktu widzenia rządzonych, a nie rządzących – co powinniśmy robić – wolność handlu jednostek i ich prywatnych organizacji jest niezbędnym warunkiem dobrobytu, pokoju i bezpieczeństwa.

*****************************