Voyager iticileri iletişim kesintisi sonrasında çalışmaya devam ediyor

NASA mühendisleri, Dünya'dan en uzak uzay aracı olan Voyager 1 sondasının iticilerini, öngörülen iletişim kesintisinden hemen önce, tam zamanında başarıyla yeniden çalıştırdıklarını duyurdular .

Kesinti, Voyager 1 ve ikizi Voyager 2'ye komutlar gönderen yer tabanlı bir antendeki iyileştirmelerden kaynaklanacak . Kesinti, sonda kritik bir itici arızası yaşarken meydana gelirse, tarihi görev kaybedilebilir.

2004'ten beri aktif olmayan orijinal rotasyon iticilerine uygulanan yeni çözüm, uzay aracının gelecek yıl Dünya ile tekrar iletişim kurabilene kadar çalışır durumda kalmasına yardımcı olabilir.

Eylül 1977'de fırlatılan Voyager 1, düzgün çalışabilmek için birden fazla itici setinden yararlanıyor. Müdürler, uzay aracının anteninin Dünya'ya dönük kalmasını sağlayacak şekilde dikkatlice yönlendiriyorlar. Bu sayede toplanan veriler 25 milyar kilometre ötedeki yıldızlar arası uzaya gönderilebiliyor ve görev ekibinden komutlar alınabiliyor.

Ana düzeneğin içinde, Voyager 1'in bir kılavuz yıldızla hizalanmasını ve dolayısıyla uzayda yönelimini korumasını sağlayan dönüş motorları yer alıyor. Bu rotasyon kontrolü olmadan görev tehlikeye girebilir.

Zamanla itici ateşlemeleri yakıt kalıntısı bırakır. Mühendisler şimdiye kadar orijinal cihazlar ve yedeklerin yanı sıra 1980'lerde gezegen geçişleri sırasında manevralarda kullanılan üçüncü bir set arasında dönüşümlü olarak çalıştılar. Ancak bunların hiçbiri uzay aracının dönüşüne katkıda bulunmuyor.

Orijinal döner iticiler, iki iç ısıtıcının arızalanmasının ardından 20 yıldan fazla bir süre önce çalışmayı bıraktı. O zamandan beri sonda, kılavuz yıldıza doğrultulmasını sağlamak için yedek jetlerine güveniyor.

NASA'nın Kaliforniya, Pasadena'daki Jet Propulsion Laboratuvarı'nda (JPL) görev yöneticisi olan Kareem Badaruddin, "Ekip, yedek iticiler mükemmel şekilde çalıştığı için ana iticilerin durmasını kabul edilebilir buldu" dedi. "Ve dürüst olmak gerekirse, muhtemelen hiç kimse Voyager'ların 20 yıl sonra hala faaliyette olacağını düşünmüyordu."

Mühendisler, biriken molozların sonbaharda yedek iticilerin bile çalışmasını durdurmasına neden olabileceğinden endişe ediyor. Bu yüzden eski temel cihazları yeniden etkinleştirmek için yaratıcı olmaları ve risk almaları gerekiyordu.

Uzayda bozulan ekipmanların onarımı

2004 yılında ana itici ısıtıcılarında arıza meydana geldiğinde, tamir edilemeyeceği düşünülüyordu. Ancak yaklaşan risk karşısında ekip, sorunu yeniden incelemeye karar verdi.

Mühendisler, ısıtıcı güç devrelerindeki bir arızanın konum anahtarını tetiklemiş olabileceğinden şüpheleniyorlardı. Eğer bu anahtarı orijinal konumuna döndürmek mümkün olsaydı, ısıtıcılar tekrar çalışmaya başlayabilirdi ve onlarla birlikte ana iticiler de çalışmaya başlayabilirdi.

Ancak çözüm o kadar da basit değildi. Voyager 1, Plüton'un yörüngesinden çok daha ötelere uzanan Güneş'in manyetik alan ve parçacık kabarcığı olan heliosferin ötesinde faaliyet gösteriyor.

Ekip, ısıtıcıları tamir etmeden önce ana iticileri aktive etme ve çalıştırma riskini almak zorundaydı; çünkü ısıtıcılar yalnızca jetler çalışırken çalışacaktı. Eğer uzay aracı rehber yıldızdan saparsa, sistem otomatik olarak motorlarını ateşleyecekti. Eğer o esnada ısıtıcılar açılmazsa küçük bir patlama meydana gelebilir.

Nefes kesici bir test

Riskin yanı sıra, takımın sıkı bir teslim tarihi de vardı. Avustralya'nın Canberra kentinde bulunan dev bir Dünya anteni, Şubat 2026'ya kadar sürecek yenileme çalışmaları için 4 Mayıs'ta devre dışı bırakıldı. Bu anten, Voyager sondalarına komut göndermek için yeterli güce sahip olan tek antendir.

JPL'deki Voyager proje yöneticisi ve Gezegenlerarası Ağ direktörü Suzanne Dodd, "Bu gelişmeler, Ay'a yapılacak gelecekteki insanlı görevler için önemli ve ayrıca Voyager tarafından yapılan keşiflerin çoğuna dayanan derin uzay bilim görevlerimiz için iletişim kabiliyetlerimizi de geliştiriyor" dedi.

Anten Ağustos ve Aralık aylarında kısa süreliğine aktif hale getirilecek, bu nedenle ekip, sondayla iletişimi kaybetmeden önce iticileri test etmeye karar verdi. Bu sayede eğer ağustos ayında kullanmanız gerekirse, bunun uygun bir seçenek olup olmadığını önceden bileceksiniz.

Voyager 1'den bir gün önce iticileri ve ısıtıcıları aktive etme emrini gönderen mühendisler, 20 Mart'ta da veri dönüşünü heyecanla beklediler. Sondanın yanıt vermesi, mesafe nedeniyle 23 saatten fazla sürüyor.

Eğer test başarısız olsaydı, görev zaten risk altında olacaktı. Ancak gelen veriler ısıtıcıların sıcaklığında önemli bir artış olduğunu gösteriyordu; bu da girişimin başarılı olduğunun bir işaretiydi.

"Muhteşem bir andı. O gün ekibin morali her zamankinden yüksekti," dedi görevin tahrik sistemlerinden sorumlu olan Todd Barber. "Bu iticiler ölü kabul edildi. Ve bu meşru bir sonuçtu. Ancak mühendislerimizden biri başka bir olası nedenin olabileceği ve düzeltilebilecek bir nedenin olabileceği içgörüsüne sahipti. Bu, Voyager tarihindeki bir başka mucizeydi."

Ayrıca bakınız: Başarısız Sovyet uzay aracı 53 yıl sonra Dünya'ya düştü