NAVO-leiders debatteren over voorgestelde verhoging defensie-uitgaven

NAVO-leiders komen bijeen om te bespreken of de doelstelling voor de defensie-uitgaven van de alliantie meer dan verdubbeld moet worden.

Premier Mark Carney is een van de leiders die aan tafel zitten tijdens de jaarlijkse top in Den Haag. Daar wordt een voorstel besproken om de doelstelling te verhogen van twee procent naar vijf procent van het jaarlijkse BBP.

Het voorstel van NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte zou dit in twee delen splitsen. De eerste 3,5 procent zou bestemd zijn voor kerndefensiebehoeften zoals vliegtuigen en wapens, terwijl de resterende 1,5 procent bestemd zou zijn voor defensiegerelateerde investeringen, waaronder infrastructuur en cybersecurity.

Vóór de officiële bijeenkomst van de Noord-Atlantische Raad had Carney bilaterale ontmoetingen met de premier van Nieuw-Zeeland, Christopher Luxon, en de premier van Estland, Kristen Michal.

De agenda liep woensdag vertraging op; de leiders arriveerden nog altijd om 10:30 uur, het tijdstip waarop hun vergadering zou beginnen.

Verhaal gaat verder onder advertentie

De leiders kwamen ongeveer 45 minuten later dan gepland de vergaderzaal binnen. Carney sprak vóór de bijeenkomst met verschillende leiders, waaronder de Franse president Emmanuel Macron en de Britse premier Keir Starmer.

Minister van Buitenlandse Zaken Anita Anand sprak ook een paar minuten met de Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth.

Voordat Rutte zijn toespraak hield, werd er een korte video afgespeeld, waarbij alle fractievoorzitters rond een grote tafel zaten.

Rutte zei dat de bijeenkomst op een gevaarlijk moment kwam, gezien de oorlogen in het Midden-Oosten en Oekraïne. Hij zei dat de NAVO-bondgenoten eensgezind zouden zijn en dat de leiders "historische, transformationele beslissingen" zouden nemen.

2:09 NAVO-doelstelling van 5% defensie-uitgaven staat bovenaan agenda Nederlandse top

Rutte zei dat er een ‘concreet’ plan was voor alle bondgenoten om vijf procent van het BBP te besteden aan het sterker maken van de NAVO.

"Dit besluit is diepgeworteld in onze kerntaak en is nodig om onze plannen en paraatheid te ondersteunen", aldus Rutte. "Dit zal de NAVO ook eerlijker maken, zodat iedereen zijn of haar eerlijke bijdrage levert aan onze veiligheid."

Meld u aan voor nieuws dat gevolgen heeft voor Canada en de rest van de wereld. U ontvangt dan direct meldingen over het laatste nieuws.

Rutte zei verder dat “één bondgenoot, de Verenigde Staten, te lang een te groot deel van de last van die verplichting heeft gedragen.”

"En dat verandert vandaag", zei hij, eraan toevoegend dat Trump "deze verandering mogelijk heeft gemaakt".

Rutte zei dat de bondgenoten zullen instemmen met een verdere verhoging van de defensieproductie, zodat hun strijdkrachten "alles hebben wat ze nodig hebben". Hij zei dat de besluiten onder meer de voortzetting van de steun van de bondgenoten aan Oekraïne omvatten en riep Rusland op om "zijn agressie te beëindigen".

Premier Dick Schoof voegde daaraan toe dat de NAVO-bondgenoten “op het punt stonden geschiedenis te schrijven” door beslissingen te nemen die zouden leiden tot een “ongekende stijging” van de gezamenlijke defensie-uitgaven en een nieuw financieel evenwicht binnen de alliantie.

“Beide zijn dringend, beide zijn noodzakelijk en beide zullen onze transatlantische band nog sterker maken”, aldus Schoof.

Schoof verwees naar de oorlog in Oekraïne en zei dat er een "hernieuwd besef" is dat vrede niet vanzelfsprekend is en dat deze beschermd moet worden.

"En ja, vrede heeft een prijs," zei Schoof, die de leden opriep eensgezind te zijn en het plan te "omarmen". "We moeten hier snel en daadkrachtig mee aan de slag."

Carney vertelde CNN International dinsdag dat Canada het doel deels zal bereiken door de ontwikkeling van reserves van cruciale mineralen en dat een deel van de werkzaamheden zal worden uitgevoerd in samenwerking met de Europese Unie, EU-lidstaten, het Verenigd Koninkrijk en andere bondgenoten.

Hij zei ook dat vijf procent van het bbp een defensiebudget van 150 miljard dollar voor Canada zou betekenen. Volgens de NAVO heeft Canada in 2024 41 miljard dollar uitgegeven.

Alle 32 NAVO-lidstaten moeten het eens worden over een nieuwe uitgavendoelstelling en zullen ook moeten debatteren over de tijdlijn voor de implementatie daarvan.

1:24 'Alle bondgenoten zijn het eens' over nieuwe NAVO-doelstelling voor defensie-uitgaven, zegt secretaris-generaal