Bankieren. De angst van Spanje

De mogelijke verkoop van Novobanco aan buitenlandse financiële instellingen heeft opnieuw de alarmbellen doen rinkelen. Het gaat hier om het feit dat de meeste banken die op de Portugese markt actief zijn, niet in handen zijn van nationale aandeelhouders.

Hoewel de details van de verkoopoperatie – directe verkoop of beursnotering – nog niet bekend zijn, wijst alles erop dat Lone Star, dat 75% van Novobanco in handen heeft, zal blijven investeren in een beursgang (IPO). Voor elke transactie is echter de goedkeuring van de Portugese overheid vereist, aangezien de Portugese overheid de resterende 25% in handen heeft. Tot nu toe hebben twee banken interesse getoond om door te gaan.

João Queiroz, hoofd trading bij Banco Carregosa, geeft bij Nascer do SOL toe dat deze interesse "deel uitmaakt van een bredere trend van bankconsolidatie in Europa, met name via grensoverschrijdende fusies en overnames". Hij stelt dat "nu de financiële fundamenten van Europese banken zijn versterkt", instellingen, met name buitenlandse, banken zoals Novobanco zien als "kansen om sneller te groeien dan de organische groei, hun inkomsten te diversifiëren en schaalgrootte te bereiken". Hij waarschuwt echter: "De realisatie van dergelijke bewegingen hangt af van het overwinnen van politieke en regelgevende barrières – die nog steeds aanzienlijk zijn".

Het risico van 'Spanishisering' van Caixa Geral de Depósitos is mogelijk aanwezig. Deze interesse is overigens niet nieuw, maar de intentie kwam tijdens de presentatie van de resultaten van de publieke bank vorige week opnieuw ter sprake. "Ik zeg al jaren dat het voor Caixa bovendien zinvol zou zijn om zijn marktaandeel in het zakelijke segment te vergroten, met name in het midden- en kleinbedrijf, waar ons marktaandeel onder ons natuurlijke niveau ligt", benadrukte Paulo Macedo.

Deze deal kan echter op enkele obstakels stuiten. Volgens de Europese mededingingsregels kan Caixa Novo Banco niet in zijn geheel overnemen en een gespreide overname zou de overname kunnen bemoeilijken. "Er zou een aanzienlijke concentratie plaatsvinden die verschillende maatregelen vereist. Die mogelijkheid bestaat altijd, maar er zouden verschillende maatregelen nodig zijn", maar hij geeft ook toe dat "de splitsing zeer complex zou zijn". Maandag gaf de CEO van BCP ook toe dat hij bereid is Novo Banco over te nemen als de aandeelhouders kiezen voor een directe verkoop in plaats van een beursgang. Hij benadrukte echter dat het plan van zijn bank is om organisch te groeien.

BPI, eigendom van CaixaBank, zou ook in de race kunnen zijn, ondanks dat de CEO van de financiële instelling heeft verklaard niet op de hoogte te zijn van een overname. "BPI is niet, en ik ook niet, op de hoogte van een lopende transactie, en de strategie van CaixaBank valt onder de verantwoordelijkheid van de aandeelhouders, dus het is aan hen om die te definiëren. BPI is niet betrokken bij een transactie en we bestuderen momenteel de activiteiten van Novobanco niet", aldus João Pedro Oliveira e Costa in de marge van de Money Conference in Lissabon. Het is zeker dat deze overname meer ophef zal veroorzaken, aangezien het de aanwezigheid van Spaanse banken op de Portugese markt zou vergroten. Deze bezorgdheid werd al geuit door Paulo Macedo, die betoogde dat "het niet gezond is voor Portugal om 50% van de banksector in Spaanse handen te hebben", in lijn met de zorgen die de minister van Financiën zelf al had geuit, die zich verzette tegen de concentratie van de Portugese banksector onder Spaanse aandeelhouders. "De Spaanse banksector vertegenwoordigt vandaag de dag een derde van de Portugese bankmarkt en ik geloof dat deze waarde, gezien de concentratie en afhankelijkheid, niet zal toenemen", benadrukte hij.

Verlies van nationale controle João Queiroz beschouwt deze bezorgdheid als logisch, aangezien deze verband houdt met het verlies van nationale controle over het financiële systeem. "De angst voor 'Spanishisering' maakt deel uit van een breder verzet tegen het verlies van 'nationale kampioenen', een fenomeen dat wordt aangemerkt als een van de belangrijkste obstakels voor grensoverschrijdende fusies en overnames", vertelt hij aan onze krant. Hij erkent echter ook dat "een dergelijke visie wellicht te defensief is: de Europese bankintegratie is uiteindelijk een hefboom voor meer stabiliteit, efficiëntie en concurrentievermogen, zolang deze effectief wordt gereguleerd en er sprake is van robuust toezicht. Bovendien kan het in een geïntegreerde economische ruimte, met een hoge mate van technologische integratie en in een 'bankenunie' met waarborgen voor concurrentie, een anachronistische en betekenisloze bedreiging vormen".

Maar het herinnert er ook aan dat “grensoverschrijdend eigendom op zichzelf de gezondheid of het concurrentievermogen van een banksysteem niet in gevaar brengt” en stelt dat “wat er echt toe doet, is het hebben van een concurrerend aanbod van bankdiensten met adequate en eerlijke commissies, de soliditeit en robuustheid van instellingen, de kwaliteit van het toezicht en het bestaan ​​van effectieve mechanismen om depositohouders te beschermen”.

Een bron dicht bij de sector is een tegengestelde mening toegedaan en wijst erop dat alleen Caixa Geral de Depósitos, Banco Montepio en Crédito Agrícola nationaal kapitaal bezitten en ongeveer 30% van het marktaandeel in handen hebben. Dit betekent dat opnieuw gedebatteerd zou kunnen worden of het zinvol is om de resterende 70% van het marktaandeel in buitenlandse handen te houden. "Het is zeer ongebruikelijk om zo'n groot gewicht in buitenlandse handen te hebben en ik denk dat het uniek is in Europa", aldus dezelfde bron. "Het zou onderwerp van strategische discussie kunnen zijn, aangezien het net zo belangrijk of zelfs belangrijker is dan TAP. Een bank als deze heeft een grotere impact op de economie dan TAP. Als Portugal niet langer eigenaar is van de elektrische infrastructuur, de telecommunicatie-infrastructuur en eigenlijk niets, dan is er hier een kans om een ​​deel van de financiële sector te redden", zegt hij.

Deze zorgen werden in 2016 besproken en leidden tot een manifest dat bekend werd als een manifest tegen de verspaansing van het bankwezen. Het document werd ondertekend door zakenlieden, bankiers en andere persoonlijkheden die de 'overdracht' naar Madrid van de besluitvormingscentra over de financiering van de nationale economie wilden bestrijden. De belangrijkste gezichten van de beweging waren de zakenman Alexandre Patrício Gouveia en de inmiddels overleden oud-bankier João Salgueiro. Salgueiro gaf destijds toe dat het probleem niet de Spaanse banken waren, maar de concentratie van bankkapitaal in één bron. "Ik vind het helemaal niet prettig als we in handen zijn van de banken van één land, Spaans of een ander land. Als ze allemaal Chinees waren, zou ik het ook niet prettig vinden, want dan zouden we onze onafhankelijkheid verliezen," zei hij.

Over het feit dat er steeds minder Portugese banken in nationale handen zijn, zegt João Queiroz dat deze trend in lijn is met de consolidatiebeweging in de bankensector die in verschillende Europese landen wordt waargenomen. Hij stelt echter ook dat de afname van het aantal bankinstellingen op zich niet betekent dat het aanbod van diensten afneemt of dat er sprake is van kwaliteitsverlies. "De sector is geconcentreerder geworden, maar is ook gemoderniseerd: banken hebben hun toevlucht genomen tot digitalisering van processen, technologische integratie en uitbreiding van het aanbod van online producten en diensten, wat heeft geleid tot aanzienlijke efficiëntiewinsten. Deze winsten kunnen deels worden doorgegeven aan klanten, hetzij in de vorm van betere voorwaarden, hetzij door meer gemak en innovatie in bankrelaties. De uitdaging is ervoor te zorgen dat deze grotere concentratie de concurrentie niet in gevaar brengt, en het is noodzakelijk om te zorgen voor actieve en transparante regelgeving die de belangen van deposanten beschermt en een evenwichtige markt bevordert", concludeert hij.