Te pięć korzyści płynących z oddawania krwi dotyczy również dawców

Już w starożytnej Grecji ludzie pobierali krew od innych – ale nie robiono tego po to, by im pomóc. Upuszczanie krwi uważano za zdrowe i miało ono na celu odciążenie układu krążenia. We współczesnej medycynie oddawanie krwi służy innemu celowi: krew jest oddawana i podawana osobom, które jej rozpaczliwie potrzebują. Każdego dnia w Niemczech potrzeba 15 000 dawców krwi na operacje, opiekę nad ofiarami wypadków i leczenie poważnych chorób, takich jak rak.

Poradnik dotyczący zdrowia, dobrego samopoczucia i całej rodziny - co drugi czwartek.

Zapisując się do newslettera wyrażam zgodę na warunki umowy reklamowej .

Pół litra krwi, czyli ilość pobrana podczas donacji krwi pełnej, ratuje nawet trzy życia. Mimo to w Niemczech krew oddaje tylko niewielka liczba osób – zaledwie 3 procent. Według szacunków, co najmniej jedna trzecia populacji mogłaby regularnie oddawać krew. Według Instytutu Paula Ehrlicha (PEI) liczba donacji krwi pełnej faktycznie znacznie spadła między 2011 a 2021 rokiem – z ponad 4,9 miliona do około 3,7 miliona. Od tego czasu, według PEI, liczba ta pozostawała w stagnacji aż do ostatniego badania. Odsetek dawców często spada, zwłaszcza latem, ponieważ niektórzy obawiają się konsekwencji zdrowotnych. Oddawanie krwi jest możliwe o każdej porze roku – jeśli pamięta się o kilku rzeczach.

Być może warto byłoby podkreślić korzyści płynące z oddawania krwi. Obejmują one – jak wierzyli już starożytni Grecy – korzyści zdrowotne dla samych dawców.

Zbyt wiele osób ignoruje problemy zdrowotne – dopóki nie przestaną być ignorowane. Globalne badanie z 2019 roku wykazało, że mężczyźni, w szczególności, często leczą choroby znacznie później niż kobiety. Światowej Organizacji Zdrowia. Co więcej, badania profilaktyczne kobiet u ginekologa są znacznie bardziej powszechne niż rutynowe badania kontrolne mężczyzn u urologa. Profilaktyka – niezależnie od tego, czy dotyczy serca, skóry, czy narządów płciowych – jest ważna dla wczesnego wykrywania chorób ukrytych.

Chociaż oddawanie krwi nie może zastąpić dokładnych badań profilaktycznych, osoby regularnie oddające krew również regularnie poddają się badaniom lekarskim. Przed każdym oddaniem krwi lekarze mierzą ciśnienie krwi, temperaturę ciała i poziom hemoglobiny. Zbyt wysoki poziom hemoglobiny może wskazywać na różne choroby – takie jak nadkrwistość, stan, w którym we krwi występuje zbyt duża liczba czerwonych krwinek, co zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów. Wczesne leczenie może w najlepszym przypadku zapobiec potencjalnym (wtórnym) chorobom.

Oczywiście, krew jest również badana po oddaniu, aby upewnić się, że biorcy nie przenoszą chorób zakaźnych podczas transfuzji. Krew jest badana między innymi pod kątem chorób zakaźnych, takich jak HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz kiła. Czasami choroby te wykrywa się dopiero podczas oddawania krwi: na przykład, co roku około 100 dawców jest zakażonych wirusem HIV, jak donosił w 2020 roku magazyn internetowy „Fluter” , powołując się na informacje z PEI. W takim przypadku dawcy są powiadamiani, a ich donacje są niszczone.

Nie oznacza to, że osoby podejrzane o te choroby powinny być badane poprzez oddanie krwi – i tak nie kwalifikowałyby się do oddania krwi. Ponieważ jednak oddawanie krwi jest badane u każdej osoby, nawet osoby, które nie podejrzewają zakażenia, mogą dowiedzieć się o chorobie zakaźnej. Każdy, kto nie zostanie poinformowany o zakażeniu przez punkt krwiodawstwa, wie przynajmniej, że jest bardzo mało prawdopodobne, aby miał takie patogeny we krwi.

Być może jednak mieszkańcy starożytnej Grecji nie mylili się aż tak bardzo, zakładając, że samo kontrolowane pobieranie krwi może być korzystne dla zdrowia. W badaniu opublikowanym w 2016 roku lekarze z berlińskiego szpitala Charité zmierzyli ciśnienie krwi 300 osób po jednej do czterech donacjach krwi pełnej w ciągu roku. Połowa uczestników badania miała prawidłowe ciśnienie krwi przed donacją, podczas gdy pozostali mieli podwyższone.

Autorzy badania zaobserwowali znaczący spadek ciśnienia krwi u dawców z wysokim ciśnieniem wyjściowym. Efekt utrzymywał się do sześciu tygodni i był szczególnie widoczny u dawców, którzy oddali krew cztery razy.

Nie oznacza to, że osoby z nadciśnieniem tętniczym powinny oddawać krew wyłącznie w celu jego obniżenia – i że jest to dla nich właściwy sposób leczenia. Jeśli przekroczą określone progi, nie będą mogły oddać krwi. Jednak osoby, które dobrze radzą sobie z nadciśnieniem tętniczym, na przykład stosując leki, mogą oddać krew za zgodą lekarza obecnego podczas wizyty – i, według ustaleń naukowców, może to nawet przynieść korzyści zdrowotne.

Jeśli korzyści zdrowotne Cię nie przekonują, być może bardziej ucieszy Cię smaczna nagroda po oddaniu krwi. Z każdym oddaniem krwi ludzie tracą około 800 kalorii – i oczywiście trzeba to zrekompensować, ponieważ oddawanie krwi to nie dieta. Dlatego dawcy otrzymują darmowe jedzenie i napoje po każdej wizycie. Czasami dostępne są lunchboxy lub ciepły posiłek na miejscu, a czasem vouchery do pobliskiej restauracji lub baru z przekąskami.

W niektóre dni dawcy mogą również brać udział w loteriach, w których można wygrać bilety do kina, koszulki piłkarskie i inne nagrody. Większość placówek nie oferuje jednak żadnego wynagrodzenia za oddanie krwi pełnej – ustawa o transfuzji krwi również stanowi, że oddanie krwi powinno być bezpłatne. Placówki mogą jednak zwracać dawcom poniesione koszty. Na przykład szpitale uniwersyteckie lub firmy farmaceutyczne płacą czasami od 20 do 45 euro.

A, B, AB, 0 oraz dodatni lub ujemny czynnik Rh – czy znasz swoją grupę krwi? Dawcy najprawdopodobniej odpowiedzą twierdząco, ponieważ grupa krwi jest wyraźnie określona na karcie dawcy. Grupa krwi jest ważna w przypadku operacji i wypadków, w których pacjenci polegają na krwiodawstwie. Mogą otrzymać tylko krew o grupie, którą tolerują.

Generalnie nie ma problemu, jeśli nie znasz swojej grupy krwi – i tak jest ona ustalana przed operacją, dla bezpieczeństwa. W nagłych wypadkach ludzie przyjmują krew z grupą krwi 0, ponieważ tę uniwersalną krew od dawców można oddać każdemu. Znajomość swojej grupy krwi może być jednak zaletą dla dawców, zwłaszcza tych z grupą krwi 0.

Dzieje się tak, ponieważ są jedynymi osobami, które tolerują tylko swoją grupę krwi. Osoby z grupami krwi A, B i AB oraz odpowiadającym im czynnikiem Rh z pewnością tolerują krew grupy 0 oprócz swojej własnej grupy krwi, a czasami również inne grupy krwi, co daje im większy wybór w przypadku niedoboru dawców krwi. Dla porównania, grupa krwi 0 jest jeszcze bardziej zależna od osób z tą samą grupą krwi.

Dotyczy to szczególnie szczególnie wrażliwej grupy krwi 0−: Tylko 6 procent wszystkich mieszkańców Niemiec ma tę grupę krwi – i tolerują oni tylko swoją własną grupę krwi, a nie 0+. Osoby z grupą krwi 0+ stanowią 35 procent populacji w tym kraju i tolerują również grupę 0−, co znacznie poszerza ich możliwości.

Dzięki tej wiedzy, być może więcej osób będzie skłonnych do określenia grupy krwi poprzez oddanie krwi. Zwłaszcza osoby z grupą krwi 0 uświadomią sobie, że bez regularnych donacji, te niezbędne zapasy krwi mogą stać się bardzo ograniczone. Osoby z innymi grupami krwi mogą „odciążyć” grupę krwi 0−, regularnie oddając krew. Jeśli bowiem dostępne są wystarczające zapasy dla ich grup krwi, zapasy krwi grupy 0− można przechowywać na wypadek nagłych wypadków i dla osób z tą grupą krwi.

Najważniejszą korzyścią płynącą z oddawania krwi jest również ta mniej egoistyczna: dawcy mogą ratować życie swoją krwią. Ma to również swoje korzyści. Badania pokazują, że pomaganie innym uszczęśliwia ludzi.

Na przykład badanie przeprowadzone w 2008 roku przez brytyjską badaczkę Francescę Borgonovi sugeruje, że osoby, które angażują się w wolontariat, są szczęśliwsze niż te, które tego nie robią. A kiedy pomagamy przyjaciołom, znajomym, a nawet obcym, może to zmniejszyć wpływ stresu na nasze emocje i samopoczucie psychiczne, jak wykazało badanie przeprowadzone w 2015 roku przez Yale University School of Medicine.

Ale nawet poza badaniami naukowymi, wiele osób z pewnością zna to miłe uczucie, jakie daje pomaganie innym – czy to pomagając dziadkowi w zakupach, czy pocieszając płaczące dziecko, które zrobiło sobie krzywdę podczas zabawy. Dlatego dla osób, które kwalifikują się do oddania krwi, ale nie są do tego przekonani, ta myśl może okazać się pomocna: oddając krew, ratują nawet trzy życia.

Zaktualizowaliśmy ten artykuł 16 lipca 2025 r.