Sąd Najwyższy odracza dyskusję na temat nieoficjalnego zatrzymania prewencyjnego w Meksyku

15 lipca Sąd Najwyższy Narodu (SCJN) rozpoczął ostatnią roczną przerwę w pracach pod przewodnictwem minister Normy Lucíi Piñi Hernández , która zakończy swoją kadencję 12 sierpnia 2025 r . Ten okres przejściowy przypada na kluczowy kontekst: nadejście nowego składu Sądu, po raz pierwszy utworzonego w głosowaniu powszechnym , który obejmie swoje funkcje od 1 września 2025 r .

Jednak początek przerwy sądowej przyniósł wiadomość, która wywołała niezadowolenie wśród organizacji społecznych i organizacji broniących praw człowieka: SCJN nie będzie omawiać konstytucyjności Oficjalnego Aresztu Prewencyjnego (PPO) przed tą historyczną zmianą. Kwestia ta, uważana przez wielu za niespłacony dług meksykańskiego systemu sądownictwa , została ponownie odroczona.

Oficjalne tymczasowe aresztowanie to przepis prawny, który pozwala władzom na pozbawienie wolności osoby bez procesu , pod warunkiem, że jest ona oskarżona o poważne przestępstwa, takie jak porwanie, przestępczość zorganizowana lub przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu narodowemu. W przeciwieństwie do uzasadnionego tymczasowego aresztowania, w którym sędzia musi rozpatrywać każdą sprawę indywidualnie, zgodnie z ustawą o tymczasowym aresztowaniu (PPO) , tymczasowe aresztowanie jest stosowane automatycznie , bez analizy ryzyka i proporcjonalności.

Krytycy tej koncepcji – w tym organizacje międzynarodowe, takie jak Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka (IACHR) – wskazują, że jest ona sprzeczna z fundamentalnymi zasadami, takimi jak domniemanie niewinności , należyty proces i prawo do wolności osobistej . Udokumentowano również, że była ona stosowana w sposób uznaniowy i nadużyciowy , zwłaszcza wobec osób w trudnej sytuacji.

W wywiadzie udzielonym dziennikarzowi Ciro Gómez Leyva minister Javier Laynez Potisek wyjaśnił, że kwestia PPO nie będzie omawiana podczas dwóch pozostałych sesji plenarnych, zaplanowanych na 6 i 12 sierpnia. „Nie ma miejsca na głosowanie nad taką sprawą... w pośpiechu” – powiedział, odnosząc się do złożoności problemu i potrzeby dogłębnej analizy .

Minister argumentował również, że decyzja o przełożeniu debaty wynika z faktu, że problem ten należy rozpatrywać łącznie z dwoma różnymi projektami : jednym przygotowanym przez minister Margaritę Ríos Farjat , a drugim wynikającym z orzeczenia IACHR . Dodał, że oba dokumenty oferują różne rozwiązania , które powinny zostać dokładnie przeanalizowane przez kolejną komisję SCJN.

SCJN pozostawi również nierozstrzygnięte inne istotne kwestie, takie jak sprawa oprogramowania szpiegującego Pegasus czy dyskusja na temat „ konwencjonalności ” pojęć prawnych, takich jak Prokuratura Generalna (PPO). Według sędziego Laynez, kwestie te zostały umieszczone na liście oczekujących, a ich analiza będzie zadaniem dziewięciu sędziów, którzy zasiądą w nowym Sądzie od września.

Aktywiści i eksperci z niepokojem przyjęli to odroczenie. Mieli nadzieję, że obecni członkowie Sądu Najwyższego wypowiedzą się w sprawie tych praktyk przed końcem swojej kadencji.

Różne grupy, organizacje zajmujące się prawami człowieka i eksperci prawni wyrazili zaniepokojenie brakiem decyzji SCJN, zwłaszcza w kwestii, która bezpośrednio wpływa na wolność tysięcy osób uwięzionych bez wyroku .

„Sąd zmarnował historyczną okazję, aby umocnić zasadę domniemania niewinności w Meksyku” – stwierdzono w oświadczeniu wydanym przez grupę #SinPPO, która opowiada się za wyeliminowaniem tej zasady z systemu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych.

Pojawiły się również sugestie, że decyzja może mieć podłoże polityczne, ponieważ instytucje są przeprojektowywane tak, aby odzwierciedlały nowy model sprawiedliwości konstytucyjnej, proponowany w ramach reformy sądownictwa promowanej przez władzę wykonawczą.

Chociaż decyzja o odroczeniu analizy oficjalnego aresztowania zapobiegawczego wywołała frustrację, otwiera ona również drogę nowemu SCJN , który obejmie urząd we wrześniu, do zajęcia się tą kwestią z nowym nastawieniem i być może z większą legitymacją społeczną, ponieważ jest ona wynikiem wyborów powszechnych .

Oczekuje się, że wśród pierwszych zadań kolejnych ministrów znajdzie się analiza tych rodzajów pojęć prawnych, które były przedmiotem orzeczeń międzynarodowych, krytyki akademickiej i żądań obywateli.