Nowy trend wśród młodych ludzi: skrajna prawica.

Energia intelektualna nowych, bardziej radykalnych ruchów prawicowych przyciąga młodych ludzi. Ruchy te kwestionują normy liberalno-demokratyczne i gardzą instytucjami i uniwersytetami.

Coraz wyraźniej widać, że młodzi ludzie radzą sobie dobrze. No, może nie do końca dobrze, ale z pewnością coraz lepiej, przynajmniej jeśli chodzi o ich poglądy polityczne. (Niestety, czy ogólnie radzą sobie dobrze, pozostaje niejasne).

We wszystkich sondażach po obu stronach Atlantyku młodzi ludzie identyfikują się z prawicowymi partiami, ruchami i ideami i głosują na nie . Nie mówimy tu jednak tylko o umiarkowanej czy tradycyjnej prawicy, ale także o siłach populistycznych, antyimigranckich i reakcyjnych . Ruchy te kwestionują normy liberalno-demokratyczne, gardzą instytucjami takimi jak tradycyjne media i uniwersytety oraz gardzą politycznym establishmentem .

Curtis Yarvin , bloger i inżynier komputerowy, którego idee pomogły w powstaniu Trumpa 2.0 , jest nazywany ojcem chrzestnym najbardziej ikonoklastycznej frakcji młodych prawicowców, działających głównie w internecie. Niedawno zaczął nazywać „nową prawicę” – jak zazwyczaj nazywa się tę najbardziej radykalną i nieelastyczną frakcję – „młodą prawicą” ze względu na rosnące znaczenie jej młodszych członków. Jak zawsze, istnieje kolejny poziom złożoności.

Jak wykazał John Burn-Murdoch z Financial Times , luka polityczna między płciami wśród pokolenia Z – młodych ludzi w wieku od 13 do 28 lat – jest tak duża, że ​​bardziej sensowne może być myślenie o nich jako o dwóch różnych pokoleniach niż jednym, biorąc pod uwagę, że kobiety pokolenia Z są bardziej „liberalne”, a mężczyźni bardziej „konserwatywni”.

Dlatego „młodą prawicę” można lepiej rozumieć jako „młodą męską prawicę”. Postępowa lewica – zarówno młodzi, jak i starsi – czasami okazuje pogardę dla tradycyjnych liberalnych wartości wolności słowa i otwartej debaty. I choć ta młodsza, nowsza, męska prawica może podzielać niektóre poglądy starej prawicy na temat imigracji i nacjonalizmu – a coraz częściej także na temat „wartości judeochrześcijańskich” – często bardziej interesuje ją demontaż istniejącego porządku niż jego zachowanie.

Biorąc pod uwagę panikę otaczającą flirt młodzieży z faszyzmem , to rozróżnienie jest istotne. Jednym z głównych powodów, dla których młodzi ludzie skręcają nie tylko w prawo, ale w stronę radykalnej, a nawet skrajnej prawicy, jest ich intelektualna energia: świeży powiew idei dotyczących organizacji społeczeństwa. To przemawia do młodych ludzi poszukujących czegoś, co ich ekscytuje i co wydaje się oderwaniem – buntem – od przekonań ich liberalnych i sztywnych rodziców.

I choć po prawej stronie jest wielu wybitnych teoretyków, którzy prezentują radykalne idee (sam Yarvin twierdzi, że demokracja powinna zostać zastąpiona monarchią), to po lewej stronie wyraźnie widać deficyt takich myślicieli, a nawet nowych idei.

Młodzi ludzie, którzy niegdyś zachwycali się argumentami Noama Chomsky'ego na temat tworzenia zgody na media, są teraz zanurzeni w nietzscheańskiej krytyce nowoczesności autorstwa prawicowego pisarza o pseudonimie „Pervert z epoki brązu” i jego entuzjazmie dla męskości sprzed cywilizacji. Jednak różnica płci to nie jedyny podział wewnątrzpokoleniowy: badania wskazują na inną znaczącą dysproporcję między starszymi przedstawicielami pokolenia Z, którzy ukończyli studia przed pandemią w 2020 roku, a młodszymi, którzy ukończyli je później.

Ta ostatnia grupa skłania się bardziej w prawo niż jej poprzednicy. W tegorocznym sondażu Uniwersytetu Yale , osoby w wieku 18-21 lat poparły Republikanów o prawie 12 punktów procentowych bardziej niż Demokratów , podczas gdy osoby w wieku 22-29 lat poparły ich o około sześć punktów procentowych. Tymczasem młodzi Brytyjczycy w wieku 18-24 lat również odwracają się od tradycyjnej lewicy: w wyborach w 2024 roku mniej osób w wieku 18-24 lat zagłosowało na Partię Pracy niż znaczna część populacji w średnim wieku.

I choć tylko 9% głosowało na Reform UK , odsetek ten prawdopodobnie wzrośnie w przyszłych wyborach: w najnowszym sondażu przeprowadzonym wśród młodzieży przez John Smith Centre , ponad jedna czwarta mężczyzn w wieku 16–29 lat zadeklarowała „sympatię” dla Reform (w porównaniu z 15% młodych kobiet). Jest jednak mało prawdopodobne, że zagłosują: w niedawnym sondażu YouGov przeprowadzonym dla Tui Foundation , tylko 60% młodych Brytyjczyków w wieku 16–26 lat uznało demokrację za lepszą od innych form rządów, podczas gdy 18% zgodziło się, że „w pewnych okolicznościach autorytarna forma rządu jest lepsza od demokratycznej”.

Stare przysłowie, że „jeśli nie jesteś liberałem w młodości, to nie masz serca; jeśli nie jesteś konserwatystą w starości, to nie masz mózgu”, nie jest już aktualne, chyba że uznamy, że młodym ludziom brakuje serca. Widzimy pokolenie rozczarowanych, wątpiące w to, że liberalna demokracja może osiągnąć cokolwiek wartościowego. Potrzebujemy świeżego, nowego sposobu myślenia, a także wolnego i otwartego środowiska, w którym można go testować, debatować i kwestionować, aby pokazać, że wciąż jest do tego zdolny.

© The Financial Times Limited [2025]. Wszelkie prawa zastrzeżone. FT i Financial Times są zastrzeżonymi znakami towarowymi Financial Times Limited. Redystrybucja, kopiowanie lub modyfikacja są zabronione. EXPANSIÓN ponosi wyłączną odpowiedzialność za to tłumaczenie i Financial Times Limited.