Nieuwe gasgestookte elektriciteitscentrales in Duitsland: vier redenen waarom het plan van Katherina Reiche wankel is
Het is een ambitieus project waarvoor miljarden aan subsidies nodig zijn: overal in Duitsland moeten nieuwe gasgestookte elektriciteitscentrales worden gebouwd om de industrie en de bevolking van elektriciteit te voorzien wanneer de wind niet waait en de zon niet schijnt. Het regeerakkoord tussen CDU/CSU en SPD voorziet in de aansluiting van maximaal 20 gigawatt aan capaciteit op het net in de komende vijf jaar. Hiervoor zijn 30 tot 40 grote elektriciteitscentrales nodig.
Minister van Economische Zaken Katherina Reiche (CDU) denkt dat het er misschien nog wel een paar meer zijn. Maar nu wordt duidelijk dat het er in werkelijkheid misschien wel een paar minder zijn.
De belangrijkste obstakels op een rij:
De bouw van 30 tot 40 energiecentrales is een uitdaging, vooral als ze bijna tegelijkertijd moeten worden gebouwd. Anders zou de doelstelling voor 2030 vrijwel onmogelijk te halen zijn. "Wij vinden de planning zeer ambitieus", aldus de Duitse Energiefederatie (BDEW) in reactie op een vraag van het RedaktionsNetzwerk Deutschland (RND).
De RND-nieuwsbrief van het district. Elke donderdag.
Door mij te abonneren op de nieuwsbrief, ga ik akkoord met de advertentieovereenkomst .
Reiche is van plan dit jaar "voorzorgsmaatregelen" voor aanbestedingen te presenteren. De geplande regelgeving moet echter nog in wetgeving worden omgezet – wat maanden kan duren. Daarna moet de Bundesnetzagentur (BNetzA) de aanbestedingen voorbereiden – wat waarschijnlijk ook enkele weken in beslag zal nemen. "Concreet verwachten we dat de aanbestedingen op zijn vroegst in het tweede kwartaal van 2026 van start gaan", aldus een woordvoerder van de gemeentelijke nutsvoorzieningsvereniging VKU tegen RND.
Reiches voorganger, Robert Habeck (GroenLinks), had al hevig geruzied met de Europese Commissie over de gasgestookte elektriciteitscentrales. Vanwege de geplande subsidies kan er volgens de staatssteunwetgeving niets worden gedaan zonder goedkeuring van Brussel.
De Commissie gaf de Groenen uiteindelijk toestemming voor gasgestookte elektriciteitscentrales met een capaciteit tot vijf gigawatt, evenals zogenaamde H2-ready centrales met een capaciteit tot zeven gigawatt. Deze zouden aanvankelijk fossiel methaan verbranden, maar zouden later kunnen worden omgezet in groene waterstof.
De Europese Commissie dringt aan op vaste data voor deze overgang, maar Reiche wijst dit naar verluidt tot nu toe af. De minister vreest kennelijk dat er in de nabije toekomst niet voldoende groene waterstof tegen acceptabele prijzen beschikbaar zal zijn.
Een juridisch maas in de wet voor de rijken zou zijn om een "marktfalen" in de elektriciteitssector te diagnosticeren. In dat geval zouden ze zelfs de beoogde 20 gigawatt aan aardgascentrales kunnen bouwen.
De argumentatie zal echter waarschijnlijk moeilijk te weerleggen zijn. Overcapaciteit in andere EU-landen wijst op voldoende aanbod, volgens een recent onderzoek van advocatenkantoor K&L Gates in opdracht van Deutsche Umwelthilfe (Duitse milieuorganisatie). Bovendien stellen de experts dat er onvoldoende bewijs is dat gasgestookte elektriciteitscentrales noodzakelijkerwijs de enige optie zijn. Er zijn alternatieven zoals batterijopslag, elektriciteitsimport of het beheersen van de elektriciteitsvraag bij bedrijven.
De levertijden voor de turbines vormen een groot vraagteken. De sector wordt wereldwijd gedomineerd door drie bedrijven (Siemens Energy, General Electric, Mitsubishi), die een sterk stijgende vraag zien, mede dankzij nieuwe datacenters wereldwijd. Tegelijkertijd vertelde een woordvoerster van branchevereniging VDMA aan RND dat "de beschikbaarheid en volatiliteit van grondstoffen, evenals de onzekerheden en druk op de wereldwijde toeleveringsketens", obstakels vormen voor de turbineproductie. Ze voegde eraan toe: "Nieuwe technologische eisen, zoals waterstofcompatibiliteit, stellen extra eisen."
De minister kan de door de Commissie goedgekeurde vijf gigawatt aan gasgestookte elektriciteit opwekken. Als ze besluit de betrouwbare waterstofconversie goed te keuren, komt daar nog eens zeven gigawatt bij. Recentelijk zijn er aanwijzingen dat Reiche in deze richting beweegt.
BDEW-hoofd Kerstin Andreae ziet aanzienlijke tijdsdruk, onder andere omdat "de kolenuitfasering moet worden afgerond". Andreae dringt er daarom op aan dat Habecks ontwerp en de herzieningen ervan zo snel mogelijk worden geïmplementeerd. Ondertussen wordt er in de sector al gespeculeerd dat als Reiches plan mislukt, dit simpelweg zou kunnen leiden tot een verlenging van de levensduur van kolencentrales.
Volgens een prognose van de Duitse Vereniging voor Nieuwe Energie-industrieën (BNE) kunnen consumenten in een scenario dat uitsluitend op aardgas vertrouwt, rekenen op een permanente stijging van de elektriciteitsprijs met 2 cent per kilowattuur. Tegelijkertijd benadrukt de vereniging dat dit zonder overheidssubsidies kan worden bereikt, namelijk door het invoeren van "hedgingverplichtingen": nutsbedrijven zouden contracten moeten afsluiten om extra, gegarandeerde hoeveelheden elektriciteit te leveren tijdens periodes zonder zonne- of windenergie. Ook het gebruik van elektriciteitsopslag of load management zou kunnen worden overwogen. Reiche heeft dergelijke alternatieven voor gas echter tot nu toe afgewezen.
rnd
